Makroiqtisodiyot fanidan ma'ruza matni doc

18.2. Joriy operasiyalar hisobi balansi. 
 
Joriy  operasiyalarning  asosiy  moddasi  tovarlar  eksporti  va  importi 
hisoblanadi, ularning farqi tashqi savdo balansining qoldig’i deb yuritiladi.  
Joriy operasiyalarning keyingi moddasi – bu, xizmatlar (transport, sug’urta, 
sayyohlik  xizmatlari  va  boshqalar)  eksporti  va  importidir.  Misolimizda  tovarlar 
bilan  bo’lgan  operasiyalardagi  kabi  xizmatlar  bilan  bo’lgan  operasiyalarda  ham 
mamlakat  xorijiy  xizmatlarni  ko’proq  oladi  ya’ni,  masalan,  mamlakatda 
yashovchilar xorijga chetdan mamlakatga keladigan sayyohlarga nisbatan ko’proq 
boradilar,  shuningdek,  mamlakatdagi  tadbirkorlarga  xorijiy  transport  va  sug’urta 
xizmatlarini  ko’rsatish  hajmi  xorijiy  tadbirkorlarga  mamlakatda  trasport  va 
sug’urta  kompaniyalari  ko’rsatadigan  xizmatlar  hajmiga  qaraganda  yuqoriroq  va 
h.k.  
Investisiyalardandaromadlar, 
foizlarvadividendlarbo’yichato’lovlarnio’zichigaoladi. 
Agarxorijgaqo’yilganmilliykapitaluchunchetto’lovlaribo’yichatushumlarmamlakati
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

qtisodiyotigajalbetilganxorijiykapitaluchunto’lanadiganto’lovlarmiqdoridanko’pbo
’lsa, undasofdaromadmusbatbo’ladi . 
Transfert  ko’rinishida  pul  o’tkazishlar  shu  mamlakatlarning  xorijda 
yashayotgan  fuqarolariga  to’lanidagan  nafaqalarni,  muhojirlarning  xorijdagi  o’z 
qarindoshlariga  pul  o’tkazmalari,  turli  ko’rinishdagi  hukumat  yordamlarini  o’z 
ichiga  oladi.  Jadvaldan  ko’rinib  turibdiki,  xorijga  jo’natilayotgan  pul  o’tkazishlar 
miqdori  olinayotganiga  nisbatan  yuqori,  ya’ni,  operasiyalar  mamlakatdagi  xorijiy 
valyuta zahiralarini kamaytiradi. 
Makroiqtisodiy  modellarda  joriy  operasiyalar  balansi  qoldig’i  quyidagicha 
beriladi: