Макроиљтисодий мувозанат назарияси(Дж. Кейнс)


Ўтиш даври концепцияси. Ишлаб чиљаришни умумийлаштириш дастури ва альтернатив иљтисодий таълимотнинг


Download 488 Kb.
bet40/63
Sana13.01.2023
Hajmi488 Kb.
#1092127
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   63
Bog'liq
ИЉТИСОДИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ТАРИХИ

8.2. Ўтиш даври концепцияси. Ишлаб чиљаришни умумийлаштириш дастури ва альтернатив иљтисодий таълимотнинг
вужудга келиши.
Социализм иљтисодий љонунлари ва ишлаб чиљариш муносабатлари тўђрисидаги маълумотлар љандай шарт-шароитлар ва сабабларга кўра вужудга келди, ривожланди?. Бу жараён социалистик љурилиш ва хўжалик юритиш амалиётида љандай аќамият касб этди? Масаланинг шундай љўйилиши уларни ќар томонлама ўрганишни талаб этади. Бу эса ўз навбатида фанни чуљур ўрганишни тољазо этади. Жуда кўп олимлар социалистик тузимни бир неча босљичларга бўлиб ўрганишни таклиф љилди. (Абалкин А.) Иљтисодий таълимотлар тарихини даврларга бўлиб ўрганишнинг бир неча вариантлари: икки босљичли, уч ва тўрт босљичли схемалари тавсия этилди. Биринчи босљич капитализмдан социализмга ўтиш даври, иккинчиси социализм, учинчиси, ривожланаётган социализм.
Совет даври иљтисодий таълимотлар ривожланиш жараёнининг ўзига хос хусусиятларидан бири шу эдики, марксизм - ленинизм классиклари томонидан ўтиш даврига хос бўлган љонун - љоидалар ишлаб чиљилган бўлсада, лекин мамлакатда капитализм тугатилгандан сўнг социалистик иљтисодий муносабатларнинг конкрет махсус љонунлари йўљ ва ќали ќам ишлаб чиљилмаган эди. Янги давр иљтисодчилари олдида келажакда янги иљтисодий тузимни мустаќкамлаш ва ривожлантириш масалалари турар эди, яъни социалистик ишлаб чиљариш муносабатларининг номаён бўлиш шаклларини ва уларнинг имкониятларини аниљлаш. Ќозирги пайтда бошља иљтисодий - ижтимоий фанларда бўлгани сингари иљтисодий таълимотлар тарихи фани ќам љайта кўриб чиљилмољда. Иљтисодий таълимотлар тарихи фани ќаддан зиёд "ђоявийлаштирлиши" натижасида объектив вољеликни ќамда тарихий фактларга сиёсий нуљтаи назардан љараш каби нуљсонлардан аста - секин халос бўлмољда.
Шуни алоќида таъкидлаб ўтиш керакки, В.И.Ленин ва И.В.Сталин бошлиљ бўлган Совет давлати ва коммунистик партиянинг олиб бораётган расмий сиёсатига альтернатив - муљобил иљтисодий ђоя, фикр, концепция, таълимот ва назариялар илгаридан ќам мавжуд эди, лекин уларнинг фикрлари антимарксистик, антикоммунистик ниљоб остида инкор этилди. Эндиликда уларнинг илмий назариялари ва љарашлари билан танишиш имконига эга бўлинмољда.
Н.Д.Кондратев, Ю.Лапин, К.Н.Туган-Барановский, В.К.Димитрев, Н.И.Бухарин, А.В.Чаянов, Л.Д.Троицкий каби фан ва давлат арбобларнинг номлари анча машќур бўлиб ўз даврининг иљтисодий таълимотлари билан ажралиб турган кишилар эди, аммо бу олимларнинг илмий ишлари, эътиборга олинмади ёки танљидий нуљтаи назардан кўриб чиљилди ва тарих саќифаларидан ўчириб ташланди. Ваќоланки, уларнинг ќар бирнинг илмий фаолиятларини, асарларини тахлил этиб ўрганиш учун анчагина ваљт ва махсус билим талаб љилинади.

Download 488 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling