Maksadga muvofikdir

Tanlangan avtomat o‘chirgichlar jadvali

№	O‘rnatilgan joy	SkVA	Imax	Avtomat turi	Pol soni	UAv
1	TQ-1	99	143	VA 88 40	3	380
2	TQ-2	65,5	94	VA 88 40
3	TQ-3	41,5	59	VA 88 40
4	TQ-4	27,6	40	VA 88 40
5	TQ-5	13,9	20	VA 88 40
6	TQ-6	49,8	72	VA 88 40
7	TQ-7	22,7	33	VA 88 40
8	TQ-8	29,6	43	VA 88 40

Tanlangan saqlagichlar jadvali

№	O‘rnatilgan joy	SkVA	Imax	Saqlagich turi	UAv
1	TQ-1	99	143	PN-2	380
2	TQ-2	65,5	94	PN-2
3	TQ-3	41,5	59	PN-2
4	TQ-4	27,6	40	PN-2
5	TQ-5	13,9	20	PN-2
6	TQ-6	49,8	72	PN-2
7	TQ-7	22,7	33	PN-2
8	TQ-8	29,6	43	PN-2

IQTISODIY QISM
Elektr energiyasi ta’minoti loyihasi kup variantlarda bajarilishi mumkin. SHuning uchun qaysi variantni tanlash asosiy rol uynaydi. Bu variantlarni tanlaganda iqtisodiy tejamkorlik masalalarni yoddan chiqarmaslik kerak. Lekin uskunani ishlatish qulayligi, quyilgan texnika talablariga javob berishligi nazarda tutilishi lozim. Tanlangan variant, tanlangan sxema oddiy va uskunalarni almashtirish uchun qulay bulishi kerak. Tanlangan variant ishlovchilarning elektr xavfsizligini tuliq ta’minlash kerak. Bu variantda korxonaning rivojlanishi, yani quvvatining oshishi hisobga olinishi lozim.
Bizning loyihamizda Transfortmator tanlashda yillik energiya yuqolishi hisobga olgan holda iqtisodiy kursatkichlari yaxshi bulgan variant tanlanadi. Iqtisodiy taxlilda transformatorlarni taqqoslab ko‘rsatamiz.
1-variant 2 variant

Variantlarni takkoslaymiz
1-variant uchun

2-variant uchun

Kiska tutashuv isrofini takkoslaymiz.


Salt ishlash isrofini takkoslaymiz.


Transformatorlar uchun kuvvat isrofini topamiz.




1-variantda 3839793,6 yiliga elektr-energiya hisobi sumni tashkil qildi
2-variantda 3219548,4 sumni tashkil qildi.
Dekmak iqtisodiy tejamkorlik 620245,2 sumni tashkil qildi.
Kabellarni tugri tanlash qimmatbaho bulgan rangli metallarni tejash demakdir. Sxemani tugri tuzish texnik talablarga javob bergan holda elektr energiyasini tejash imkonini beradi. Bu loyihada sxemalar tuzishda radial sxema urniga aralash sxemadan foydalanish hisobiga kabellar sarfingi 30 % ga kamaytirdik. Korxona elektr loyihasi hisoblab topilgan reaktiv quvvatni kompensatsiya qilish orqali 15 % elektr tejamkorligiga erishdik. Korxonani yortishini avtomatik usulda utkazish hisobiga yoritishga ketadigan quvvatni 30 % gacha qisqartirishga erishdik.
Iqtisodiy tahlilning yoki xujalik faoliyati tahlilining samaradorligi va ta’sirchanligini ta’minlashning muhim sharti—bu tahliliy ishlarning rejalashtirilishi. Xujalik faoliyati alohida masalalarini tahliliy urganilganda uning aniq maqsadi va korxonani boshqarish tizimida uz urni bulishi kerak, faqat shundagina tahlil xujalik yuritish uchun ma’lum bir darajada sezilarli ahamiyatga ega buladi. SHuning uchun korxonalarda tahlil utkazish buyicha ishlar rejalashtirilishi kerak.

Xayot faoliyati xavfsizligi
Sanoatda elektr energiyasidan keng ko‘lamda foydalanish yo‘lga qo‘yilganligi sababli, elektr toki ta’siridan ro‘y berishi mumkin bo‘lgan baxtsiz hodisalar va ulardan saqlanish, muhim masalalar qatoriga kirib bormoqda. Elektr toki ta’sirining eng xavfli tomoni shundaki, bu xavfni oldinroq sezish imkoniyati yo‘q. SHuning uchun ham elektr toki xavfiga qarshi tashkiliy va texnik chora-tadbirlar belgilash, to‘siq vositalari bilan ta’minlash, shaxsiy va umumiy muhofaza tizimlarini o‘rnatish nihoyatda muhim. Umuman, elektr toki ta’siri faqat birgina biologik ta’sir bilan chegaralanib qolmasdan, balki elektr yoyi ta’siri, magnit maydoni ta’siri va statik elektr ta’sirlariga bo‘linadi. Bularni bilish har bir kishi uchun kerakli va zaruriy ma’lumotlar jumlasiga kiradi. Elektr energiyani sanoatda va xalq xo‘jaligida keng qo‘llanishini o‘sishi va kengayishi elektr xavfsizligini ta’minlash masalalarini qo‘yadi.
Elektr energiyani sanoatda va xalq xo‘jaligida keng qo‘llanilishi asosan shaxslarning elektr qurilmalarni ko‘p ekspluatasiya qilish bilan bog‘liq. SHuning uchun xavfsizlik savollari elektr qurilmalarda muhim o‘rin tutadi. Elektr xavfsizlik masalalarini echilishida xodimlar va boshqa shaxslarni kundalik ish sharoitini yaxshilanishi, ularning elektr qurilmalarni ekspluatasiyasida o‘zlarini elektr toki ta’siridan himoya tadbirlarini qo‘llashlari katta ahamiyatga ega. Hozirgi sharoitda elektr xavfsizligi yutuqlarini hisobga olib yangi himoya vositalari yaratilmoqda. Baxtsiz hodisalar sanoatda tekshirib ko‘rilsa, umumiy baxtsiz hodisalar 0,5-1% ga to‘g‘ri keladi. Elektr energetikada esa bu 3-3,5% ni tashkil etadi. Ishlab chiqarishda o‘lim holati bilan tugaydigan tok ta’sirida tushib qolishlar, 20-40% ni tashkil qiladi. (Energetikada 60% gacha) 1000 V gacha bo‘lgan elektr qurilmalarda esa 75-80% ni tashkil etadi va bu ma’lumotlar "Texnika xavfsizligi qoidalari", "Elektr qurilmalarning tuzilishi qoidalari" va boshqa standart ko‘rsatmalarda keltirilgan.
Ishlab chiqarishda elektr toki bilan bog‘liq baxtsiz hodisalarni oldini olish maqsadida, «Elektr qurilmalariga xizmat ko‘rsatishda ekspluatasiya qilish qoidalari va xavfsizlik texnikasi qoidalari» ni o‘rgatishdir. «Elektr energetika» yo‘nalishi talabalaridan esa «Elektr xavfsizlik asoslari» fanini puxta o‘rganish talab etiladi.
Ishlab turgan elektrstansiyalar, elektr va issiqlik tarmoqlari, issiqlik avtomatikasi va o‘lchovi qurilmalari, dispetcherlik va texnologik boshqaruv vositalari, tuman qozonxonalari, «O‘zbekenergo» DAK ning energota’mirlash korxonalarini elektr uskunalarida, hamda uy-joy va maishiy xizmat xo‘jaligi korxonalarining elektr tarmoqlariga xizmat ko‘rsatish va ularni ishlatish, ta’mirlash, qurilish-ta’mirlash va sozlash ishlarini bajarishda texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish zarur.
Texnika xavfsizligining qoidalariga binoan ishlatilayotgan elektr uskunalarida ish bajarish uchun ixtisoslashgan va boshqa qurilish-ta’mirlash tashkilotlari xodimlariga ishlashga ijozat berishda texnika xavfsizligining qoidasi talablari bajarilishi kerak.
Ishlab turgan elektr uskunalarida qurilish va ta’mirlash ishlarini bajarayotganda qurilish me’yori, ya’ni «Qurilishda texnika xavfsizligi» qoidasiga rioya qilish shart. Qoida hamma uchun majburiydir.
Ishchi va xizmatchilar mehnatini muhofaza qilish yo‘riqnomasi ushbu qoidaga muvofiqlashtirilishi kerak.
Har bir xodim qoida talablariga zid bo‘lgan chekinish yoki texnika xavfsizligining qoidalari talabini bajarmaslikni, hamda elektr uskunalaridagi inson hayoti uchun xavf tug‘diruvchi nosozlikni, ish olib borish jarayonida ishlatiladigan mashina, mexanizm, asbob, moslama va himoya vositalaridagi buzilishni bartaraf etish chorasini ko‘ra olmasa, zudlik bilan yuqori tashkilot rahbariyatiga bu haqida xabar berishi shart. Texnika xavfsizligi qoidalariga zid keladigan farmoyish va topshiriqlarni bajarish qat’iyan man qilinadi.