Maksimal tok himoyasi

Aim.uz

Maksimal tok himoyasi

Qurilmani o’rganish va vaqt, tok o’rnatmasi bo’yicha hisob, tokka chidamlilik vaqtidan mustaqil bo’lgan uch pog’onali tok himoyasining ishlash printsipi.

Karьer va ochiq konlarida qolgan barcha elektr uskunalardan ko’ra havoga oid va kabelli tarmoqlariga ancha ko’proq zarar yetkaziladi. Havoga oid va kabelli tarmoqlarni himoyalash uchun maksimal tok himoyasidan foydalaniladi.

Maksimal tok himoyasi deb, qachonki amaldagi holatlarda himoya qilinayotgan zanjirda tok o’zini qiymatini oshirsa, bu zanjirdagi ishchi maksimalga teng bo’lgan holatga shunday himoya deb aytiladi. Bajarilishi bo’yicha bu himoya hammasidan ko’ra ishonchli va oddiy hisoblanadi. 1kVdan yuqori kuchlanishli elektroyuritgich va transformatorlarni himoyalash uchun u qo’llaniladi.Maksimal tok himoyasi vaqtga chidamlik himoyalashga mansub.

Selektiv harakat himoyasini ta’minlash uchun manbadan oziqlanish yo’nalishini o’sishi, maksimal tok himoyasi tarmoq uchastkalarini ketma-ket birlashtirishda turli vaqtga ega bo’lishi shart.

Releni qo’llash uchun va vaqt pog’onasida ajratgichlar (ikki yondosh himoya vaqt harakati orasidagi farq) 0,5 — 0,6 s teng qabul qilinadi. Maksimal tok himoyasi sxemasi himoyasi ajratgich uzatmasi o’rnatilgan KA1 va KA2 RTV xildagi rele to’g’ri harakatlari 10.3,a rasmda ko’rsatilgan. (A) tok ishlab chiqishni ifoda etish bo’yicha rele tanlanadi.


Qaerda k_n = 1,3 — ishonchlilik koeffitsienti; k_sx — normal rejimda tok transformatori ikkilamchi cho’lg’amida tokning nisbati sxema koeffitsienti; I_max — maksimal ishchi tok liniyasi, A; k_v- 0,6 — 0,9 — qaytuv relesi koeffitsienti; K_I — tok transformatorlarini o’zgartirish koeffitsienti yulduz yoki to’liqsiz yulduz holatida tok transformatorlarini ulash uchun (10.3, a rasmga qarang) k_sx=1, tok transformatorlarini ochiq uchburchakka birlashtirish uchun va ikki fazada tokning k_sx = har xilligi.

Tok otsechkasida KZ yonida liniyani tezkor uzib qo’yish ko’zda tutiladi. (10.3, b rasmga qarang). Maksimal tok himoyasidan tok otsechkasining farqi shundan iboratki, KZ toki tufayli liniya oxirida yetkazilgan zarar bo’yicha otsechkada ishlab ketish toki aniqlanadi.Rele otsechkasida ishlab ketish toki.qaerda I_{k max} — uch fazali maksimal tok qisqa tutashuv liniya oxirida.

Tok otsechkasining selektiv harakatiga uning harakat zonasini cheklanishi bilan erishiladi. Otsechka harakati printsipi ta’minlash manbasidan qisqa tutashuv joyini olib tashlash hisobiga QT tokining kamayishiga asoslangan.

Otsechka selektivi sharti bo’yicha o’sha vaqtda tutib turmasdan QT himoya zonasida ishlab ketishi shart(AVchiziq) va AV himoyalanadigan chiziqdan tashqarida ishlashi shart emas. Sxemada maksimal tok himoyasi ko’rsatilgan.

(10.3, a rasmga qarang) RTM xilidagi KAZ va KA4 relesi yordamida tok otsechkasi bajarilgan.

Kuch transformatorlari himoyasi. Kuch transfor­matorlari keyingi zarar yetishlar va nonormal ish rejimidan releli himoya tuzilishini ko’zda tutishi shart: cho’lg’amda o’ramlararo tutashuv; neytral xilvat zaminlash yer tarmoqlarida bir fazali tutashuv; tashqi qisqa tutashuv; uzoq davomli yuklamalarda; moyni sathini pasaytirishda.

Transformatorlarda o’rnatiladigan himoya xillari transformatorning quvvati, maqsadi va o’rnatilgan joyi bilan aniqlanadi. Transformatorlarning himoyalash sxemasini tanlashda birinchi navbatda eruvchan muhofazalagich ajratgichlarni bilan birga yoki yuklama uzgichlarini qo’llash uchun tavsiya etiladi, agar ana shu apparaturalar tarmoq parametrlariga to’g’ri kelsa, selektivlik va sezuvchanlik harakatini ta’minlaydi. Eruvchan muhofazaligichni qo’llash sezilarli darajada barcha uskunani soddalashtirilishi va arzonlashishiga olib keladi. Agar eruvchan muhofazalagichni qo’llash mumkin bo’lmasa, to’g’ri harakat relesidan himoyalash sxemasidan foydalanishga harakat qilinadi. Zarur holatlarda sezuvchanlikni oshirish va himoyalovchi ta’sir selektivlikni yaxshilashda bilvosita ta’sir relesi sxemasini qo’llashga harakat qilishadi. Transformatorda ichki shikastlanishlardan himoyalash gazli releda amalga oshiriladi.

Transformatorning ichidagi shikastlanish o’ramlararo va fazalar orasida qisqa tutashuvni yuzaga keltiruvchi, gaz ajralib chiqishi va moy miqdorining kamayishi bilan kuzatiladi. Gaz uzatmalari izolyatsiyasi va moyning ajralishi natijasida hosil bo’lgan barcha xildagi shikastlanishlar uzatuvchi quvurlarda o’rnatilgan rele orqali yo’naltiriladi, transformator bakini kengaytirgich bilan birlashtiruvchi moyni rele kamerasidan kengaytirgichga siqib chiqaradi. Buning natijasida gaz relesida moyning ana shu darajasi pasayadi, po’kak relesiga o’rnatilgani esa pastga tushib ketadi va unga qotirilgan simob kontaktli kolbachani o’giradi, ko’rsatuvchi va oraliq rele orqali o’chirishga harakat qiladi. Tashqi KZda o’ta katta tokdan maksimal tok himoyasi RTV xilidagi KA relesi orqali amalga oshiriladi.

Yuklamadan himoyalash IT xilidagi KA/T cheklangan o’ziga xos tavsiflari bilan bilvosita ta’sir relesi orqali amalga oshiriladi. U signalga ta’sir qiladi yoki vaqtga chidamligini to’xtatib qo’yadi.

Elektr yuritgichlarini himoyalash. Yuritgichlar qo’yidagi shikastlanishlardan himoya qilinishi shart va nonormalь ish rejimlari: cho’lg’amlari va uning chiqarmasida fazalar orasida qisqa tutashuv; stator cho’lg’amidan yerga bir fazalik tutashuv; yuklama toki, o’ta qizishi va kuchlanishni sezilarni pasayishi.

10.4 rasmda 2000 kVt quvvatli 1 kVdan yuqori kuchlanishli asinxron yuritgich sxemasi ko’rsatilgan. QT fazalari oralig’ida maksimal tok himoyasi RTM xilidagi KA1 birta to’g’ri ta’sirli releda bajarilgan.

Toni ishlab chiqishda maksimal tokni keskin uzish (otsechka)



gde I_pusk—elektryuritgichni ishga tushirishda maksimal tokining ahamiyati; k_n = 1,4 1,6 — himoyalash uchun, RTM xilidagi releda bajarilgan.

Elektr yuritgich statori cho’lg’amida bir fazalik tutashuvdan himoyalash yerda nol ketma-ketlikdagi transformator tokidan TA2iborat, KA2 maksimal tokli rele va KL oraliq rele. Ajratgichni uzishda himoya qilishga ta’sir qiladi.

Bir releli maksimal tok yordamida yuklamani himoyalash ikki fazadagi har xil toklarga ulangan KA/T vaqtga chiday oladigan bog’lanish bilan bajarilgan.

Bu releda ishga tushiruvchi tok

qachonkiI_nom—elektryuritgichda nominal tok

yuklamadan himoya signalda yoki mexanizmdan yuklarni tushirishda ta’sir qiladi. Vaqtga chiday olish himoyasi teng 10-15 s qabul qiladi.

Elektr yuritgichda kuchlanishni sezilarli pasayishi yoki yo’q bo’lib qolishi minimal kuchlanish himoyasini to’xtatib qo’yadi.Minimal kuchlanish himoyasi sxemasi ajratgich uzatmasiga o’rnatilgan RNV xilidagi KV kuchlanish relesidan foydalangan holda bajarilgan.

Zavod va kabel liniyalarida 1 kVgacha kuchlanishdan himoya eruvchan muhofazalagichlarda, maksimal rele va issiqlik relesida amalga oshiriladi. Karьer tarmoqlarida 1 kVgacha kuchlanish asosan maksimal tokning elektrmagnitli relesi va elektr magnitli issiqlik va qurama ajratgichlardan keng foydalaniladi.

Ikki fazali minimal tok ko’p ishlab chiqarilayotgan bo’lsa, muhofazalagich va avtomatik ajratgichlar himoyalanayotgan liniyada KZda ishonchli ishlaydi.