“Мактабгача ёшдаги болалар физологияси ва гигенияси “ модули “ Мактабгача ёшдаги болаларнинг асаб-руҳий ривожланиши,асаб тизимининг ўзига хос хусусиятлари” мавзусида тайёрлаган мустакил иши

Олий асаб фаолиятининг тараққий этиши шартли рефлексларнинг шакланиши.

• Шартли – рефлектор фаолият бу – шахсий эхтиёжлар ва атроф мухитнинг таъсир этувчи омилларига боланинг адекват (тўғри) реакцияси. Янги туғилган чақалоқларнинг асосий рефлекси овкатланиш доминантаси ҳисобланади. Овкатланиш вақти келди, боланинг қорни очди ва у йиғлайди – бу тўғри реакция. Онасини кўкрагини эмгандан сўнг тинчланди ва ухлади. Асаб–руҳий ривожланишни текширишдаги умумий қоидалар: Болаларни кўриги 24°С дан кам бўлмаган илиқ хона ҳароратида овқатланганига 1 соатдан кам бўлмаган ҳолатда ва тўқ қоринга амалга оширилади. Асаб тизими ҳолатини баҳолашда филогенетик мустахкамланган шартсиз рефлексларни ифодаланишини аниқлаш зарур. Барча шартсиз рефлекслар ривожланиш даврига қараб
• 3 та гуруҳга бўлинади:
• - ўзгармас (ҳаёти бўйича автоматик);
• - транзитор (йўқолиб борувчи); - ўрнатилган (пайдо бўладиган).

Ўзгармас рефлекслар бутун ҳаёт мобайнида мавжуд:

• ютиш ва ҳалқум рефлекси;
• оёқ–қўлларнинг пай рефлекси (масалан – тизза қопқоғидан пастроқда
• соннинг тўрт бошли мушагининг пайига урилганда, оёклар тизза бўғимида
• ёзилади).
• шохсимон ёки корнеал рефлекс – (юмшоқ қоғоз ёки пахта билан кўзнинг
• шох пардасига тегилса қовоқларнинг юмилиши кузатилади);
• конъюнктивал (юқоридагидек конъюктивалар билан чақиради);

Транзитор рефлекслар - туғилгандан кейин пайдо бўлади, аммо маълум

• Транзитор рефлекслар - туғилгандан кейин пайдо бўлади, аммо маълум
• ёшга келиб аста секинлик билан йуқолади. Уларнинг қаторига киради:
• - оғиз-устун рефлекслари (узунчоқ мияда ёй тугалланади);
• - спинал рефлекслар (орқа мияда ёй тугалланади);
• - миелоэнцефал позотоник рефлекслар (узунчоқ ва ўрта мия марказлари
• томонидан тартибга солинади);
• Асосий оғиз рефлекслари:
• 1) сўриш рефлекси (давомийлиги 10-12 ой, жанубий худудларда
• яшовчи болаларда 1,5-2 йил) – агар болани оғзига сўргич солинса, у фаол сўриш
• ҳаракатини бажаради