Малий машғулот №5 мавзу: Келтирилган куч ва момент келтирилган масса ва инерция моменти

Кучларни келтириш
Кучларни келтиришни эркинлик даражаси битта бўлган (W=1) механизм мисолида (5.2-шакл, а) кўриб чиқамиз. Бошланғич бўғин қилиб бўғин 1 ни танлаймиз. Механизм F ва F₃ кучлар ва М₄ момент билан юкланган. Механизмни унинг нусхаси билан алмаштирамиз ҳамда унга иккала куч ва моментни келтирамиз. Натижада F ва F₃ куч­лар ва М₄ момент мос равишда келтирилган моментларга айланади (5.3-шакл,б). Уларнинг алгебраик йиғиндиси нусхага қўйилган келти­рилган моментлар йиғиндисининг қийматини беради (5.3-шакл, в):
, ( 5.3)
F кучни келтирамиз, яъни ни аниқлаймиз. Бунинг учун юқорида кўрсатилганидек дастлабки шартни - амалда қўйилган F куч ва уни алмаштирувчи келтирилган момент бажарган элементар ишларнинг тенглиги шартини ёзиш лозим:
( 5.4)
бунда dφ_M ва ds_K — нусханинг ва куч қўйилувчи K нуқтанинг мумкин бўлган силжишлари. dφ_M = dφ₁ эканлиги келиб чиқадиган (5.3) тенгламани эътиборга олган ҳолда (5.4) тенгламани изланаётган кел­тирилган моментга нисбатан ечамиз
, ( 5.5)
бундан эканлигини ҳисобга олган ҳолда ушбуга эга бўламиз:
, ( 5.6)
(5.5) тенглама умумлаштирувчи маънога эга: К нуқта деганда механизмнинг қиймати ва йўналиши маълум бўлган F куч қўйиладиган исталган нуқтасини тушуниш мумкин.

5.3-шакл.
М₄ моментни келтирамиз. Дастлабки шартни - элементар ишларнинг тенглигини ёзамиз
, (5.7)
бунда ва - нусха ва бўғин 4 нинг мумкин булган бурчак силжишлари. = эканлигини эсда тутган ҳолда (5.7) тенгламани га нисбатан ечамиз
, (5.8)
тугалланган кўринишда эса қўйидагича ёзамиз;
, (5.9)
(5.7) тенгламани умумлаштирувчи кўринишга келтириш мумкин:
, (5.10)
бунда М_j - j бўғинга қуйилган ҳақиқий момент.