Ma'lumotlar bazasi va banki haqida ma'lumotlar

Ma’lumotlarning avtomatlashtirilgan banki deganda foydalanuvchilar
ma’lumotlarining bazalari, bu bazalarni shakllantirish, olib borishning texnik va
dasturiy vositalari, tizimning faoliyat yuritishini ta’minlovchi mutaxassislar
jamoasi majmuidan iborat bo’lgan tashkiliy-texnik tizim tushuniladi.
Eng umumiy ko’rinishda ma’lumotlar bankining asosiy vazifalarini
quyidagicha shakllantirish mumkin: muammo sohaning xuddi o’xshash
axborotli aks ettirilishi, foydalanuvchilarga kerakli ma’lumotlar saqlanishi,
yangilanishi va berilishini ta’minlash. Har qanday ma’lumotlar bankining
tarkibiy qismlari ma’lumotlar bazasi boshqarish tizimi (MBBT), ma’lumotlar
bazasining ma’muriyati, amaliy dasturiy ta’minlanishdan iborat bo’ladi. Bu 1-
rasmda keltirilgan.
Ma’lumotlar
bazalarini
boshqarish tizimlari
Ma’lumotlar
bazalari
Amaliy dasturlar paketi
Ma’lumotlar bazasi
adminstatori
1-rasm. Ma’lumotlar bazasining tarkibiy qismlar.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimining faoliyat yuritishi ma’lumotlar
bazasini tashkil qilishni ikki jismoniy va mantiqiy darajalarda olib borishga
asoslangan. Bu ikki daraja ma’lumotlarni tashkil qilishning ikkita jihatiga mos
keladi: ma’lumotlarni SHK xotirasida saqlash nuqtai nazaridan jismoniyga va
ma’lumotlarda amaliy dasturlardan foydalanish nuqtai nazaridan mantiqiy
bo’linadi.
Ma’lumotlar bazasi haqidagi eng umumiy tasavvur quyidagilardan iborat:
ma’lumotlar bazasi - bu, SHKning tashki xotirasida saklanadigan
ma’lumotlarning katta hajmining majmuasidir.
Shunday qilib, ma’lumotlar bazasi - bu, SHK xotirasida saqlanadigan va
muammo soha holatini aks ettiruvchi, maxsus tartibda tashkil qilingan va o’zaro
bog’langan ma’lumotlarning majmuidir. Ma’lumotlar bazasi yana ayrim
foydalanuvchilarning axborotli zaruriyatlarini ta’minlash uchun ham
mo’ljallangan.
Muammo soha haqidagi ma’lumotlarning yagona bazasini yaratish qiyin va
hozirgi vaqtda zamonaviy SHK xotirasi hajmining yetarlicha bo’lmasligi sababli
amalda bajarish mumkin emas. Unga nafaqat ushbu omil to’sqinlik qiladi.
Amalda ko’pgina ma’lumotlar bazalari ishlatishlarning cheklangan soni uchun
loyihalashtiriladi. Bitta SHKda, qoidaga ko’ra, bir necha xildagi ma’lumotlar
bazasi yaratiladi. Vaqt o’tishi bilan turdosh vazifalarni bajarish uchun
mo’ljallangan ba’zi bir ma’lumotlar bazalari, agar bu butun hisoblash
majmuasining ish unumdorligini oshirishga ko’maklashsa, birlashtirilishi
mumkin.
Ma’lumotlar bazasini yaratilishi ma’lumotlarni integrasiyalashuvi va
ma’lumotlarni markazlashgan holda boshqarish imkoniyatini ta’minlaydi.