Ma’lumotlarni tavsiflash va ularning eng sodda tahlil metodlari

Bu tartiblangan qator orqali limitni aniqlash mumkin. Limit berilgan qatordagi minimal va maksimal sonlardir. Masalan, X qatorda limit guruhlari quyidagilar:Mink160, Maxk182. Ranjirovka har bir songa rang o‘rnini berish. Agar berilgan ko‘rsatkichlar bir xil bo‘lsa ularning rangi ham bir xil bo‘ladi. Ularni o‘rnini bir biriga kushib nechta bir xil son bo‘lsa shu miqdorga bo‘linadi. Bularni ranglari shu hisoblanadi, bu quyidagi misolda ko‘rsatilgan. Namuna: X: 160 - 1 . 162 - 2 163 - 3 165 - 4,5 165 - 4,5 167 - 6 168 - 7 172 - 8,5 172 - 8,5 173 - 10 174 - 11,5 174 - 11,5 182 – 13 Shu orqali medianani ham aniqlash mumkin.

• Bu tartiblangan qator orqali limitni aniqlash mumkin. Limit berilgan qatordagi minimal va maksimal sonlardir. Masalan, X qatorda limit guruhlari quyidagilar:Mink160, Maxk182. Ranjirovka har bir songa rang o‘rnini berish. Agar berilgan ko‘rsatkichlar bir xil bo‘lsa ularning rangi ham bir xil bo‘ladi. Ularni o‘rnini bir biriga kushib nechta bir xil son bo‘lsa shu miqdorga bo‘linadi. Bularni ranglari shu hisoblanadi, bu quyidagi misolda ko‘rsatilgan. Namuna: X: 160 - 1 . 162 - 2 163 - 3 165 - 4,5 165 - 4,5 167 - 6 168 - 7 172 - 8,5 172 - 8,5 173 - 10 174 - 11,5 174 - 11,5 182 – 13 Shu orqali medianani ham aniqlash mumkin.

  
  

Mediana deb, variasion qatorni variantalari soni teng bo‘lgan ikki qismga ajratadigan variantaga aytiladi va M kabi belgilanadi. Mediana deyilganda to’plamni teng ikkiga bo’luvchi varianta tushuniladi. To’plam birliklarini yarmisi medianadan yuqorida, yarmisi esa pastda joylashadi. Diskret variatsion qatorlarda medianani aniqlash uchun chastotalar yig’indisi ikkiga bo’linib, olingan natijaga 1/2 qo’shiladi. Modani aniqlagan misolimizda mediana 527 ga teng [(1053:2)+0,5]. Demak, 1053 birlikni teng ikkiga bo’luvchi varianta 527 ga to’g’ri keladi. 527 variantaning mohiyati qanaqa? Bu savolga javob berish uchun chastotalarni qo’shish kerak, ya’ni 14+63+191+210+300. Demak, 527 variant 52 razmerga to’g’ri kelyapti. Bizni misolimizda moda va mediana mos bo’lib, bir variantaga joylashgan. Mediana shu ko‘rsatkichlarning o‘rtasidagi son hisoblanadi. Mediananing o‘ng va chap tomonida ham bir xil sonlar qatori qoladi. Mediana quyidagi belgi bilan ko‘rsatiladi «Me». Mediana taqsimlashning o‘rtasida joylashgan. Yuqorida qancha sonlar bo‘lsa, pastda ham xuddi shuncha sonlar qatori mavjud bo‘ladi. Medianani topishdan avval sonlar qatorini ranjirovka qilish talab kilanadi.

•