Mamatkarimov humoyunning "ekonometrika asoslari" fanidan tayyorlagan

Deterrninirlangan modellar model o'zgaruvchilari orasidagi
qat'iyfunksional bog'lanishlar borligini nazarda tutadi. Stoxastik
modellar tadqiqqilinayotgan ko'rsatkichlarga tasodifly ta'sirlarning

---

borligini e'tiborga oladihamda ularni tasvirlash uchun ehtimollar
nazariyasi va matematikstatistikaning vositalaridan foydalanadi.
Statik modellarda barcha bogianishlar vaqtning tayinli payti
yokidavriga tegishlidir. Dinamik modellar iqtisodiy jarayonlarning
vaqt bo'yichao'zgarishini tavsiflaydi. Qaralayotgan vaqt davrining
uzunligiga qarabbashoratlash va rejalashtirishning qisqa muddatli
(bir yilgacha), o'rta muddatli (5yilgacha), uzoq muddatli (10-15 va
undan ko'proq yilgacha) modellarifarqlanadi. Iqtisodiy-matematik
modellarda vaqtning o'zi yoki uzluksiz, yokidiskret ravishda
o'zgarishi mumkin.
Iqtisodiyot modellari fazoviy omillar va shartlarni o'z ichiga
olishigaqarab fazoviy va nuqtaviy modellar farqlanadi.
Shunday qilib, iqtisodiyotda modellarning umumiy tasnifi
o'ndan ortiq asosiy belgilarni o'z ichiga oladi. Iqtisodiy-matematik
tadqiqotlamingrivojlanishi
bilan
qoilanilayotgan
modellarni
tasniflash muammosimurakkabiashib boraveradi.
3. Iqtisodiyotda modellashtirish bosqichiari.
Modellashtirish jarayonining asosiy bosqichiari turli sohalarda,
shujumladan, iqtisodiyotda ham o'ziga xos xususiyatlarga ega
bo'ladi. Iqtisodiymatematik modellashtirish bitta siklining
bosqichiari ketma-ketligi vamazmunini tahlil qilaylik.

---

Iqtisodiy muammoning qo'yilishi va uni sifat jihatdan tahlil
qilish. Bubosqich modellashtiriladigan ob'ektning eng muhim
xususiyatlari vaxossalarini ajratib, ularni ikkinchi darajalilaridan
abstraktsiyalashni; ob'ektningtuzilmasi va uning elementlarini
bog'lovchi asosiy bog'lanishlami o'rganishni;ob'ektning holati va
rivojlanishini
tushuntiruvchi
(hech
bo’maganda
dastlabki)gipotezalarni shakllantirishni o'z ichiga oiadi.