Mamlakat iqtisodida avtomobillarning o‘rni va ahamiyati tobora ortib bormoqda

3.7. Nasosning tasnifi
N
Nasoslar
asoslar ishlash prinsipiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi.

Dinamik

Xajmiy

Oqimchali

1.Markazdan qochma nasoslardan asosiy ustunligi ularning ixchamligidir. Bu nasoslarda turli inersiya kuchlarini vujudga keltiradigan ilgarilanma-qaytma harakatning yo‘qligi sababli ularning poydevori ham ixcham bo‘ladi. Natijada nasos va unga tegishli asosning, xizmat va yekspluatatsiya ishlari kam bo‘ladi.
Markazdan qochma nasoslar bosim juda katta bo‘lmasa ham sarf katta bo‘lishi zarur bo‘lgan hollarda ishlatiladi.
Markazdan qochma nasosning ishlash prinsipi ishchi halqaning suyuqlikni sidirib chiqaruvchiyuzalarni o‘ziga mosligiga asoslangan.
2. O‘qli nasoslar odatda vertikal joylashgan vallarda qo‘llaniladi. Ko‘p hollarda nasosning vali va biriktiruvchi qismlardan tashqari barcha detallari quyma cho‘yanlardan tayyorlanadi.
Yuqori samaradorlikka ega nasoslarda ishchi g‘ildirak quyma po‘latlardan tayyorlanadi. Parraklar ftulkadan alohida tayyorlananishi va bir nechta boltlar bilan qotiriladi. Nasosda vertikal harakatlanuvchi elektrodvigatellardan o‘tkaziladi.
Ikki pog‘onali o‘qli nasoslar konstruksiyasi nisbatan murakkab va meridian yuzaga ega bo‘lgan korpus bilan tayyorlanadi.
3. Uyurmali nasoslar ishlash prinsipi bo‘yicha markazdan qochma nasos hisoblanadi. Ularning o‘ziga xosligi korpus devorida joylashgan konsentrik kanal mavjudligidir. Bu nasos yon kanallari uning loyihalarda o‘zi so‘ruvchi bo‘lishi uchun zarur. Uyurmaviy nasoslarda kamera tashqarisidagi g‘ildiragining aylanishi sababli suv halqasi hosil bo‘ladi. Kanallarning valga tutash joyda so‘rish sohasi vujudga keladi.
Uyurmali nasoslarning so‘rishi ortib borgan sari uning bosimi chiziqli kamayib boradi. Uyurmali nasoslar, odatda, qovushqoqligi kam bo‘lgan suyuqliklarni so‘rish uchun qo‘llaniladi.
4. Porshenli nasoslarda suyuqlik so‘rilishi va haydalishi porshen yoki pulenjerning silindrda ilgarilanma-qaytma harakatga asoslangan. Porshenli nasoslar yuqori bosim kerak bo‘lganda ishlatiladi. Nasosni ishga tushirganimizda uavval turbasidagi havoni tortadi va suyuqlik so‘rish turbasiga ko‘tariladi. Nasos biroz vaqt ishlagandan so‘ng so‘rish turbasi va silindirdagi havo xaydab chiqarilib, suyuqlik silindirni to‘ldiradi. Shundan keyn nasos moslangan tartibda ishlay boshlaydiyu
5. Turli xildaga ratatsion nasoslarning konstruksiyalardan quyidagi asosiy to‘rtta turini keltirish mumkin. Tishli, plastinkali, porshenli va vintli nasoslar. To‘rtta turi ham siqib chiqaruvchi nasoslar guruhga kiradi. Ratatsion nasoslar yuqori bosim bilan kam uzatishlarda qo‘llaniladi. Tishli nasoslar moylash tizimlarda va issiqlik dvigatelarini rostlashda va katta quvvatli markazdan qochma mashinalarda ishlatiladi. Past bosimli ratatsion nasoslar ko‘rpusi odatda konstruksson cho‘yanlardan tayarlanadi. Yuqori bosimlilarda esa po‘latlardan qo‘llaniladi . Barcha turdagi ratatsion nasoslarning afzalliklari bevosita dvigatelga ulash imkoniyatiga ega va o‘zi so‘ruvchilikka.
6. Oqimchali nasoslarning ishlash prinsipi suyuqlikni so‘rish va tortish uchun yordamchi suyuqlik oqimchasining energiyasidan foydalaniladi. Bu nasoslarda vakuum ish suyuqligi okimchasining torayish hisobiga hosil bo‘ladi.
Oqimchali nasoslarning FIK juda kichik bo‘lib hisoblanadi. Oqimchali nasoslarda suyuqlik nasos korpusdan katta tezlik bilan o‘tayotgan ish suyuqligi yordamida energiya beriladi.