Mamlakatimizda bo`layotgan ilmiy-texnik rivojlanish jarayonlari

Ko‘chma jarayonlar dexkonchilikda eng ko‘p tarkalgan bo‘lib, bunday jarayon mashnnalarni dala bo‘ylab xarakatlantirish bilan bajarnladn. Masalan: er xaydash, ekish, o‘g‘itlash va xosilni yig‘ish ishtari ko‘chma jarayonlarga misol bo‘la oladi.

Statsionar jarayonlar ishlov beriladigan material yoki mahsulotni ko‘zgalmas. yani bir jonda turib nshlovchi mashinalarga uzatish yordamida amalga oshiriladn. Masalan: ko‘sak chuvish, o‘g‘itlarni yoki chorva ozukalarinn maydalash, donlarni tozalash yoki saralash kabi jaraenlar staiionar jarayonlar turiga kiradi.

Ishlab chiqarish jarayonlari ishlov bernlayotgan muxit yoki mahsulot xususiyatlari, shakli va xolatini o‘zgarish darajasiga karab, texnologik, transport-tashish va yordamchi jaraenlarga bo‘linadi.

Texnologik jarayon yordamida ishlov berilaetgan muxit yoki mahsulot xususiyati, xossalari yoki shakln, ko‘rinishlari biron-bir vosita ta’sirida malum darajada o‘zgartiriladi. Dexkonchilikda bunday jarayonlarga erga ishlov berish, shartlarni ekishga tayyorlash. ekish yoki ko‘chat o‘tkaznsh. parvarish kilish va boshka shunga o‘xshash ishlarni kirntish mumkin.

Transport jarayonlari texnologik jarayonlarni bajarishda muxim axamiyatga ega bo‘lib, ular materiallar yoki mahsulotlarni siljitish, texnika vositalari yoki turli xil mahsulotlarni bir joydan ikkinchi uzok yoki knska masofalarga tashish kabi ishlardan iborat bo‘ladi.

Yordamchi jarayonlor texnolognk va transport jarayonlaridan oldin yoki ular bilan birgalikda bajarilib, ular dalalarni va texnologik jarayonlarni bajaruvchi texnikalarni jarayonlarga tayerlash, mashinalarga texnik xizmat ko‘rsatish, ularni rostlash, transport jaraenlarida esa yuklarni transport vositalariga ortnsh va ulardan tushirish kabi ishlardan iboratdir.

Ishlab chiqarish jarayonining bnr knsmi ishlab chiqarish operapiyasi deyiladi. Ishlab chiqarish jarayonlari kabi ishlab chiqarish operatsiyalari xam texnologik va erdamchi operadiyalardan iborat bo‘ladn.

Ishlab chiqarish jarayonini bajarish uchun talab etiladigan barcha texnologik va yordamchn operatsiyalarning ro‘nxati ishlab chiqarish jarayonnning texnologiyasini belgilaydi. Ushbu ro‘yxatda nshlarni bajarish ketma-ketligi, muddatlari, vositalari, agrotexnika talablari, moddny sarflar me’yorlari ko‘rsatiladi.

Qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishida ekin etishtirish va xosilni yig‘ishtnrib olish, masalan: paxta xosilini etishtirish va terib olish, g‘alla xosilini etishtirish va terib olish kabi texnologiyalar mavjud.

Ishlab chiqarish jarayoni texnologiyasini yoki qishloq xo‘jalik mahsulotlarinn etishtirish va yig‘ishtirish texnologik jarayonini belgilaydigan malumotlar aks ettirilgan xujjat texnologik karta deb ataladi. Ularda operatsiyalar tartibi va bajarilish muddatlari, agrotexnik ko‘rsatkichlar, tanlangan mashina-traktor agregatlari va moddiy-xarajat sarflar, xamda boshka zarur ko‘rsatkich va ma’lumotlar keltiriladi.