Manzu: Laminar va turbulent oqimlarning tibbiyotdagi ahamiyati Laminar oqim

Hayvont dunyosining suvdagi vakillari - delfinlarning bu qonuniyatga bo‘ysunmasligi ma'lum bo‘ldi. Ma'lumki ular 50 km/soat gacha tezlik bilan bir necha soat mobaynida suza oladi. Agar delfinning suvdagi harakatini har qanday qattiq jismning harakatiga qiyoslasak, u holda, hisoblashlarga ko‘ra, buning uchun delfinga muskullarining kuchi kamlik qilgan bo‘lardi (buni fanda "Grey paradoksi" deyiladi).

Delfinlar suzish harakatini gidrodinamik quvurdagi tadqiqotlari shuni ko‘rsatdiki, harakat vaqtida delfin tanasini qamrab o‘tuvchi suyuqlik oqimi laminarligicha qolar ekan. Delfinlarning okeanariumdagi harakatlarini kuzatish quyidagi natijaga olib keldi: suvda harakat qilayotgan vaqtda delfinning qalin elastik terisidan burmalar yuguradi. Ular tezlik o‘sib, oqim laminardardan turbulentga o‘tishga yetish oldidan chegaraviy qamrab oqish rejimida yuzaga keladi. Xuddi shu paytda terida go‘yo "yuguruvchi to‘lqin" yuzaga keladi. U atrofda vujudga keluvchi uyurmalarni so‘ndirib, doimiy laminar oqim qamrab oqishiga ko‘mak beradi.

Delfinlar tezligining siri ochilishi bilanoq, muhandislar undan foydalanish imkoniyatlarini izlay boshladilar. Xususan bu ajoyib xossalardan suv osti kemalarinig qoplamalarini tayyorlashda va dengiz torpedalarining qobiqlarini yasashda qo‘llana boshladi. U bir necha rezina qatlamidan iborat bo‘lib, ular orasidagi bo‘shliq tor naychalar bilan bir qatlamdan boshqasiga oqib o‘tuvchi silikon suyuqligi bilan to‘ldiriladi. Albatta, bu ancha qo‘pol yaqinlashish bo‘lsa-da, lekin u harakatlanayotgan torpedaga nisbatan oqimning qarshiligini 60 % kamaytirish imkonini berdi. (Bu ko‘rsatkich, torpeda 70 km/soat tezlikda harakatlanganida qayd etilgan).

Delfinlar tezligining siri ochilishi bilanoq, muhandislar undan foydalanish imkoniyatlarini izlay boshladilar. Xususan bu ajoyib xossalardan suv osti kemalarinig qoplamalarini tayyorlashda va dengiz torpedalarining qobiqlarini yasashda qo‘llana boshladi. U bir necha rezina qatlamidan iborat bo‘lib, ular orasidagi bo‘shliq tor naychalar bilan bir qatlamdan boshqasiga oqib o‘tuvchi silikon suyuqligi bilan to‘ldiriladi. Albatta, bu ancha qo‘pol yaqinlashish bo‘lsa-da, lekin u harakatlanayotgan torpedaga nisbatan oqimning qarshiligini 60 % kamaytirish imkonini berdi. (Bu ko‘rsatkich, torpeda 70 km/soat tezlikda harakatlanganida qayd etilgan).