Manzu: Laminar va turbulent oqimlarning tibbiyotdagi ahamiyati Laminar oqim

Bu tajribani amalda kuzatish dastlab O. Reynolds (1883-1912) tomonidan o‘tkazilgan bo‘lib, unda oqim tarkibiga rangli bo‘yoq kiritilgan . Oqim laminar bo‘lganda bo‘yoq qat’iy chegaralangan chiziqlar bo‘ylab harakatlangan va oqim turbulentlikka aylanishi bilan suyuqlikdagi rangli bo‘yoq truba bo‘ylab tarqalib ketgan va trubadagi oqim rang bilan to‘liq bo‘yalgan. Bu shuni ko‘rsatadiki, turbulent oqimda truba o‘qi bo‘ylab harakatlanayotgan asosiy oqimga ko‘ndalang harakat paydo bo‘ladi, ya’ni truba o‘qiga perpendikulyar bo‘lgan harakat vujudga keladi. Ana shu ko‘ndalang harakat buyoq rangining oqimda aralashib ketishiga olib keladi .

Dastlab tajriba D trubaga past tezlikka ega bo‘lgan suyuqlikni kiritishdan boshlanadi. Aynan bir vaqtda C idishdan rangli buyoq E trubacha orqali qo‘shiladi. Bunda quyidagi vaziyat sodir bo‘ladi (1-rasm): bo‘yalgan oqim to‘g‘ri gorizontal ko‘rinishda suyuqlikning qolgan barcha massasi esa bo‘yalmagan holatda bo‘ladi. O‘z navbatida, bo‘yalgan suyuqlik zarrachalari qolgan suyuqlik bilan aralashib ketmaydi va D trubadagi oqim harakati laminar rejimda bo‘ladi. Suyuqlik tezligining asta-sekin ortib borishi bilan D trubada shunday holat paydo bo‘ladiki, tekis harakatlanayotgan rangli bo‘yoqli oqim yo‘qoladi va butun harakatlanayotgan suyuqlik tekis bo‘yalgan holatga o‘tadi. Bu shundan dalolat beradiki, rangli bo‘yoq oqimga aralashib ketadi, ya’ni D trubada oqimning turbulent rejimi hosil bo‘ladi.

Dastlab tajriba D trubaga past tezlikka ega bo‘lgan suyuqlikni kiritishdan boshlanadi. Aynan bir vaqtda C idishdan rangli buyoq E trubacha orqali qo‘shiladi. Bunda quyidagi vaziyat sodir bo‘ladi (1-rasm): bo‘yalgan oqim to‘g‘ri gorizontal ko‘rinishda suyuqlikning qolgan barcha massasi esa bo‘yalmagan holatda bo‘ladi. O‘z navbatida, bo‘yalgan suyuqlik zarrachalari qolgan suyuqlik bilan aralashib ketmaydi va D trubadagi oqim harakati laminar rejimda bo‘ladi. Suyuqlik tezligining asta-sekin ortib borishi bilan D trubada shunday holat paydo bo‘ladiki, tekis harakatlanayotgan rangli bo‘yoqli oqim yo‘qoladi va butun harakatlanayotgan suyuqlik tekis bo‘yalgan holatga o‘tadi. Bu shundan dalolat beradiki, rangli bo‘yoq oqimga aralashib ketadi, ya’ni D trubada oqimning turbulent rejimi hosil bo‘ladi.