Maqomlar (o’n ikki maqom)


Operaning  qisqacha  mazmuni


Download 356.07 Kb.
Pdf ko'rish
bet11/13
Sana09.01.2022
Hajmi356.07 Kb.
#266125
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
УМА

Operaning  qisqacha  mazmuni.  Badavlat  Ulug‘  Xo‘ja  uyida  uning  quli 

bo‘lgan  go‘zal  ashulachi  Dilorom  voyaga  yetadi.  Dilorom  ajoyib  rassom  Monini 

sevib qoladi. Moni o‘z sevgilisini Ulug‘ Xo‘jadan sotib olishga va unga uylanishga 

ahd qiladi. Lekin go‘zal Diloromni shoh Bahromni ko‘rib unga maxliyo bo‘ladi va 

katta  sovg‘alar  evaziga  Diloromni  Ulug‘  Xo‘jadan  o‘ziga  sotib  oladi.  Moni 

Diloromni  juda  ko‘p  qidiradi  va  oxiri  Baxromshoh  dargohida  topadi.  Lekin 

Baxromshoh  Monini  zindonga  tashlab  Diloromni  o‘z  qasriga  qamab  qo‘yadi. 

Fursantdan  foydalanmoqchi  bo‘lgan  Baxromshohning  vaziri  Ardasher  Dilorom 

qo‘liga zahar berib Baxromshohni o‘ldirishni buyuradi. Baxromshoh saroyida katta 

bazm  o‘tadi.  Bazmda  yetti  go‘zal  qatnashib  har  biri  o‘zining  san’atini  namoyish 

etadi. Dilorom ham o‘zining sevgi haqidagi mungli qo‘shig‘ini kuylaydi. Ardasher 

bergan  zaharni  Dilorom  o‘zi  ichmoqchi  bo‘lib  turganda  Ardasher  uni  qo‘lidagi 

qadahni  olib  Baxromshohga  uzatadi,  lekin  shoh  bu  qadahni  go‘zallardan  biriga 

beradi.  Go‘zal  uni  ichib  o‘ladi.  Baxromshoh  bu  voqeadan  achchiqlanib  Monini 

osishga  va  Diloromni  cho‘li-biyobonga  olib  borib  tashlashga  buyuradi.  Cho‘lda 

bo‘ron  ko‘tariladi.  Dilorom  o‘z  sevgilisi  Monini  chaqiradi.  Diloromni  oxtarib 

yurgan  Moni  yetib  keladi  va  sevishganlar  bir-birlari  bilan  uchrashadilar.  Dilorom 

Monining qo‘lida jon beradi.  

 

Kompozitor  M.Ashrafiy  operani  ijod  qilishda  xalq  kuy  va  qo‘shiqlaridan 



mohirlik  bilan  foydalangan.  Yetti  go‘zal  qiyofasida  tojik,  eron,  hind  va  arab 

kuylarini ishlatib go‘zallar obrazlarini yana ham boyitgan.  

 

Moni ariyasini ijod qilishda xalq kuyi bo‘lmish «Karimqul-begi»ni ishlatgan. 



Monining boshqa ariyasida «Navo» maqomidan «Saroxbori navo» ni ustalik bilan 

qayta moslashtirilgan.  




 

Dilorom ariyalari ham ashulachi qimyofasini ifodalashda yoqimli va kuychan 

musiqalar bilan shu obraz ochib tashlangan. Baxromshoh, Ulug‘ Xo‘ja obrazlarini 

aks  ettirishda  ham  kompozitor  o‘sha  shaxslarga  xos  kuylarni  bastalagan.  Shoh 

saroyidagi bazmlarda ijro etilgan musiqalar ham o‘zining tantanavorligi, quvnoqligi 

va o‘ynoqiligi bilan tinglovchilarning diqqati-e’tiborini o‘ziga jalb etadi.  

 

Faqatgina  O‘zbekistonda  emas  balki  butun  O‘rta  Osiyoda  birinchilardan 



bo‘lib komik opera janrida asar yaratish kompozitor Salamon Yudakovga muyassar 

bo‘ldi.  U  kishi  Hamza  qalamiga  mansub  «Maysaraning  ishi»  komik  operasini 

yaratadi.  

 


Download 356.07 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling