“Маркетинг” кафедраси

1-расм. «Нестле» корпорацияси маҳсулотларни бошқариш ва маркетинг 
хизматлари бўлимининг ташкилий структураси 
Маҳсулот дастури директори бундан ташқари, маҳсулот маркаси, упаковкаси, 
маҳсулотни сотиш жойини аниқлаш ва реклама соҳасида ҳам раҳбарлик кўрсатмаларини 
беради. Олий раҳбарият бу кўрсатмаларни тасдиқлагандан сўнг минтақавий 
бошқарувчиларга юборади, улар эса маҳсулот директорлари стратегияларини маҳаллий 
бозор шароитларига мослаштирадилар. Бир қатор ҳолларда бир турдаги маҳсулотлар 
гуруҳи учун турли хил бозор сегментлари танланган ва уларнинг маҳсулотни 
ҳаракатлантириш бўйича фаолияти битта мамлакат доирасидан четга чиққанда маҳсулот 
директори турли мамлакатлардан икки ѐки ундан ортиқ ташкилотнинг маркетинг 
ҳаракатларини мувофиқлаштиришга ҳаракат қилиб кўриши мумкин. 
Маҳсулот директорлари шунингдек, мавжуд товарларни янги бозорларга киритиш 
мкониятларини ҳам излайдилар. Истеъмолчилар маҳсулотлардан фойдаланган ѐки 
Махсулотларни бошкариш ва маркетинг хизматлари булими 
Махсулот 
директорлари 
Маркетинг сервис 
хизмати рахбари 
Маркетинг буйича 
маслахатчи 
Спиртли 
ичимликлар 
Болалар ва 
пархез 
озу=аси 
Сут 
махсулотлари 
Музлатилган 
мащсулотлар 
Реклама ва сотувни 
рагбатлантириш 
Упаковка 
Маркетинг
 
тад=и=отлари
 
Ходимларни танлаш ва 
савдони ташкил этиш 
соҳасидаги хизматлар 
Хизматлар ва истеъмолчилар 
Маркетинг 
коммуникациялари 
Графика ва 
нашриѐт 
ишлари 
Маъмурият 
Тижорат 
секретариати 

---

39 
маҳаллий хом-ашѐ материаллари ўзига хос бўлган ҳолларда маҳсулот директори 
тадқиқотчилик компаниялари билан маҳсулотни янги шароитларга мослаштириш устида 
ишлаши зарур. Маҳсулот директори минтақавий бошқарувчини зарур инвестициялар 
киритишга ундаши лозим. 
Минтақавий бошқарувчилар жорий фаолият давомида инвестиция таваккалчилигига 
боришга жавобан уларга ѐрдам кўрсатилишини сўраши мумкин. 
Маҳсулот директорлари шунингдек, томонлар ўртасида билим ва тажриба алмашиш 
билан ҳам шуғулланадилар. Маркетинг хизматлари билан биргаликда улар муайян 
вазиятлар бўйича ҳар ойлик ички «Маркетинг коммуникациялари» нашри учун мақолалар 
тайѐрлайдилар. Билим ва тажриба алмашиш корпорация штаб-квартираси ходимларининг 
турли мамлакатларда жойлашган ташкилотларга ташриф буюриши ва маркетинг хизмати 
ходимларининг малакасини ошириш йўли билан ҳам амалга оширилади. 
Маркетинг хизмати раҳбарлари маркетинг хизматининг алоҳида функциялари учун 
маъқулланган корпоратив сиѐсатни амалга ошириш бўйича кўрсатмаларни бажариш 
доирасида маҳаллий маркетинг ташкилотлари, минтақавий бошқарувчилар ва маҳсулот 
директорларининг маслаҳатчилари вазифасини бажаради. 
Реклама ва сотувни рағбатлантириш бўлинмаси ўз раҳбарини ҳисобга олганда 4 
кишидан иборат бўлади. Упаковка бўлимининг асосий вазифаси сифатли ва арзон ўров 
материалларини ишлаб чиқишдан иборат. «Нестле» корпорацияси упаковка ва 
этикеткаларининг учдан икки қисми (йилига 2000та упаковка ва 3000та этикетка 
лойиҳаси) мазкур бўлинма томонидан ишлаб чиқилган. Кўп ҳолларда бу бўлинма 
ходимлари маҳсулот директорларига ва истисно тариқасида бевосита операцион 
компанияларга хизмат кўрсатади. Улар шунингдек, корпорация штаб-квартираси 
томонидан амалга оширилувчи савдо маркасига оид сиѐсатни ишлаб чиқишда ҳам 
иштирок этадилар. 
Юқорида айтилганларни умумлаштиргач, маркетинг раҳбарининг қуйидаги асосий 
функцияларини ажратиб кўрсатиш мумкин: 

маркетинг стратегия ва мақсадларини танлаш, бунинг учун зарур ресурсларни 
аниқлаш; 

маркетинг фаолиятининг, жумладан, сотувнинг деталлаштирилган режаларини 
ишлаб чиқиш; 

маркетинг фаолияти натижаларини баҳолаш; 

маркетинг хизмати ходимларини танлаш, ўқитиш ва уларга маслаҳат бериш.