Ma’ruza 02 Elektr oʻtkazgichlardagi, oʻramlardagi, g’altak va g’altaklararo elektrodinamik kuchlar

 
dP = i dl B; dP = i B dl sin β 
bunda β dl elementi va B vektorlari oʻrtasida eng qisqa masofa boʻyicha oʻlchangan 
burchak. 
Yoʻnalish dl uchun elementdagi tok yoʻnalishi olinadi. Boshqa oʻtkazgich tomonidan 
yaratilgan B induktsiya yoʻnalishi esa «parma qoidasi», kuch yoʻnalishi esa «chap qoʻl 
qoidasi» boʻyicha aniqlanadi.
l uzunlikdagi oʻtkazgichga ta’sir qiladigan toʻla elektrodinamik kuchlarni aniqlash 
uchun uning barcha elementlariga ta’sir qilayotgan kuchlarning summasini hisoblash kerak: 

(1.2) 
Oʻtkazgichlarning bir tekislikda ixtiyoriy joylashgan holda β = 90
O
S boʻladi va (1.2) 
formula soddalashadi:


(1.3) 
Ushbu usul Bio-Savar-Laplas qonunidan foydalanib, oʻtkazgichning ixtiyoriy 
nuqtasida induktsiya qiymatini analitik ravishda topish mumkin boʻlganda ishlatiladi.
Elektrodinamik kuchlarni hisoblashning yana boshqa usuli oʻtkazgichlar 
sistemasining energetik balansi (1.2)dan foydalanishga asoslangan. Agarda sistemaning 
elektrostatik energiyasi hisobga olinmasa va tok oʻtkazgich konturlarning deformatsiyasi 
paytida yoki elektrodinamik kuchlar ta’sirida toklar qiymati oʻzgarmas boʻlib qoladi deb 
hisoblansa, unda kuchni ushbu tenglamadan topsa boʻladi: 
P = dW / dx (1,4) 
bunda W - elektromagnit energiyasi; x - kuch ta’siri yoʻnalishi boʻyicha mumkin boʻlgan 
siljish. 
Shunday qilib, ta’sir kuchi mazkur sistemaning elektromagnit energiyasidan ta’sir 
yoʻnalishi koordinatasi boʻyicha xususiy hosila chiqarib aniqlanadi. Bu formula energetik 
formula deb nom oldi. 
Sistemaning elektr energiyasi har bir izolyatsiyalangan konturning magnit maydoni 
energiyasi hisobiga hamda konturlararo (konturlar oʻrtasidagi) magnitli bog’lanish bilan 
aniqlanadigan energiya hisobiga va ikkita oʻzaro bog’lanishli konturlar uchun aniqlanadigan 
energiya hisobiga toʻg’ri keladi: