Ma’ruza 1 kirish

Energetik auditning zarurligi

Nima uchun Sizning korxona yoki kompaniyangizda energiyani asrash zarur?

Bu savolga har xil javob berish mumkin:
1. Uzoq davr oralig‘ida energiyani kam iste’mol qilinishi chiqarilayotgan mahsulot narhini kamayishiga olib keladi, sizni kelajakdagi energiya narhini oshishida kamroq zarar ko‘rishingizga sabab bo‘ladi, shunday qilib umuman katta iqtisod qilinishishga olib keladi. Sizning korxona yoki kompaniyangiz ko‘proq raqobatbardosh bo‘ladi.
2. Agar energiya tashuvchilar ayabroq ishlatilsa, iqtisodiy o‘sish va ishlab chiqarilayotgan mahsulotning ortishi energiya iste’molini ko‘paytirmasdan ham amalga oshirilishi mumkin.
Energiya sotishning ortishi o‘zingizning davlatingizdagi mavjud bozorni kuchayishiga va yangi bozorlarni yaratilishiga olib keladi.
3. Bundan tashqari, energiya iste’molini kamayishi atrof muhitni himoya qilish nuqtai nazaridan ham yaxshi bo‘ladi. Atrof muhitni saqlanishi bu xo‘jalik yuritishni bevosita shartlaridan hisoblanadi. Va demak, atrof muhitni himoyasi uchun energiya iste’molini kamayishi faqat vaqtga bog‘liq bo‘lib qoladi. Bundan keyin, qazib olinadigan yoqilg‘ilarni yondirilishi o‘rmonlarni kasallanishi, madaniyat monumentlarini, temir va boshqa konstruksiyalarini jarohatlanishi tufayli millirad dollarlar bilan baholanadigan zarar keltirishi mumkin. Ko‘p korxonalarda xususan energiya tejamkorlik past prioritetga ega. Kundalik faoliyatda qurilmalarni ishga yaroqli holatda saqlab turish asosiy maqsad bo‘lib qolgan, uzoq muddatli rejalarda esa – sotishning yangi bozorlarini aniqlash va tadqiqot qilish. Energetik menejmentga yondoshishning har xil yo‘llari mavjud, ulardan korxona potensialini strategik rivojlanishida quyidagilar ahamiyatga ega:
– energiya isrofini kamaytirish,
– energiya tejash potensialini rivojlantirish,
– birgalikda issiqlik energiyasini ham ishlab chiqarish,
– yangilanuvchan energiya manbalaridan foydalanish.
Energetik menejment energiyani nazoratli boshqarishga tasodifiy yoki sayoz yondoshishdan qochishni bildiradi, va bu energiya tejamkorlikni maqsadi va strategik rivojlanishini, va ularni ishlab chiqarish va rejalashtirishning umumiy falsafasiga tadbiq qilishning bildiradi.
Bundan tashqari energetik menejment korxona boshqaruvining birinchi rahbarlari tomonidan nafaqat qo‘llab quvvatlanishi shart, balki ular tomonidan initsiativa ko‘rsatilishi ham zarur.
Energetik tahlilning maqsadlari:
– energiya tejamkorlikning bo‘sh nuqtalarini aniqlash,
– energiya iste’moliga ta’sir qiluvchi faktorlarni aniqlash,
– korxona, mashinalarni sotib olinishi yoki qayta baholanishi oldidan baholash,
– korxona va mashinalarni optimal yuklash,
– maxsus shtat birliklarini yaratishdan oldin motivatsiya qilish, operativ boshqarish,
– zarur joylarda energetik narhlarni tayinlash,
– boshqa korxona va kompaniyalar bilan taqqoslash.
Ushbu savollarga javob berishda va energiya tejamkorlik muammolarini echishda energetik auditni o‘tkazish birinchi qadam hisoblanadi. Energiya tejamkorlik boshqaruv tizimini yaratishga nisbatan qandaydir qaror qilishdan oldin energetik audit o‘tkaziladi, ya’ni qaerda va qancha energiya iste’mol qilinayotganligi aniqlanadi.
Energiya hisoblash markazlari (EHM) yaratiladi. Bu korxonaning bo‘limlari bo‘lib, ular energiya iste’molini nazorat qiladilar, ya’ni qozonxona, kompressorxona, texnologik liniyalar va boshqalar. Bu bo‘limlar buxgalteriya. ishlab chiqarish va boshqaruv xizmatchilari bilan hamkorlikda faoliyat ko‘rsatishadi.
Energiya tejash ma’lumotlarini tahlili boshqaruv dasturining muhim qismi bo‘lib, ular ishlab chiqilgan algoritm va dasturlar bo‘yicha shaxsiy kompyuterlarda tahlil qilinadi. Tahlillar asosida energiya iste’molining xarakteri, sababi ko‘rsatiladi va energiya tejashning ratsional rejimlari aniqlanadi.