Ma’ruza №1 Mavzu: Kirish. Raqamli qurilmalarga oid asboblar va standartlar. Integral mikrosxemalar. Bul algebrasining asosiy aksioma va qonunlari. Mantiqiy elementlar va ularning parametrlari. Elektron kalit sxemalari

Fanning ishlab chiqarishdagi o‘rni: “Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish” fani yordamida yangi zamonaviy Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish, ularni yaratish va tadbiq etish bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalari natijasida axborot texnologiyalaridan foydalangan holda islab chiqarishni rivojlantirish uchun lozim bo‘ladigan dasturiy majmua va tahminotlarni samarali, ratsional va sifatli loyihalash va ishlab chiqarishda ishtirok etishi mumkin.
Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirishning asosi sanoq sistemalari bilan chambarchas bog‘liqdir. Mavjud sanoq sistemalarini shartli ravishda ikki guruxga ajratish mumkin: o‘rinli (pozitsion) va o‘rinsiz (nopozitsion) sanoq sistemalari. O‘rinli sanoq sistemalarida raqam o‘zining sonda tutgan o‘rniga qarab turli qiymatlarni aks ettirsa, o‘rinsiz sanoq sistemalarida esa raqamning qiymati uning sondagi tutgan o‘rniga bog‘liq emas. [2]
Integral mikrosxemdalardan tashkil topgan raqamli texnika va raqamli usullar, shu jumladan, mikroprotsessor sistemalari, televizion, radiouzatish va aloqa apparaturalarida axborot tashkil etishda keng tatbiq etilgan.
Raqamli texnika hozirgi kunda hisoblash texnikasining asosini tashkil qilib quyidagi yo‘nalishlarda keng qo‘llanilmoqda:

• 
  Texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish, texnik xususiyatlarini avtomatik nazorat qilish va tashxis qilish;
  
• 
  Elektron hisoblash mashinalarida administrativ boshqarish, ilmiy ishlar va avtomatlashtirilgan loyihalashtirishlar uchun foydalanilmoqda.
  
• 
  Raqamli texnikaning rivojlanishiga 1949 yilda tranzistorning yaratilishi turtki bo‘ldi. Bizga mahlum bo‘lgan mantiqiy funksiya va amallarni hosil qilishda tranzistorlardan foydalanish imkoniyati mavjudligi raqamli texnikaning shu darajada jadal rivojlanishiga olib keldi. Hozirgi kunga kelib barcha EHM protsessorlarining asosini tashkil qiluvchi integral mikrosxemalarda, tranzistorlarda qurilgan mantiqiy funksiyalar asosiy hisoblash ishlarini amalga oshiradi.
  
•