Ma’ruza 1 tarkibi: Kirish. Faning maqsadi, asosiy tushunchalari va fanning rivojlanishi. Elektron kurilmalarning passiv komponentlari. Karshiliklar, kondensatorlar, induktiv galtaklar, transformatorlar Reja

koeffisiyenti (ITK) deyiladi. ITKni kamaytir ish uchun maxsus choralar ko„riladi. 
Tebranma konturlarda ITK ta‟sirini kamaytirish maqsadida kontur g„altagiga 
sig„imi manfiy temperatura koeffisiyentiga ega bo„lgan termokompensasiyalovchi 
kondensator ulanadi. Gʻaltakning nominal induktivligi u qo„llanilayotgan 
to„lqinlar diapazoniga bog„liq. UQT g„altaklari uchun induktivlik mikrogenrining
o„ndan – yuzdan bir ulushlariga, QT va O„T g„altaklari uchun – bir va yuzlab 
mikrogenri, UT g„altaklari uchun esa – birlik genrilarni tashkil etadi. 
Qandaydir zanjirlarda yuqori chastota tokini kamaytirishga mo„ljallangan
drossel induktivligi o„nlab mikrogenrini tashkil etadi. Cheksiz uzun solenoid 
(g„altak) yoki toroid g„altak induktivligi (mkGn) quyidagi formula orqali 
hisoblanadi: 
L = π 2D2N 2 
⋅10−3 / l 
bu yerda: D – karkas diametri (sm); l − o„ram uzunligi (sm); N − o„ramlar 
soni. Amalda g„altak o„ramining diametri va uzunligi bir – biriga yaqin bo„ladi, 
natijada ularning magnit maydoni to„la berk bo„lmaydi va magnit energiyaning bir 
qismi fazoga tarqaladi. Buni hisobga olish uchun keltirilgan formulaga sochilish 
koeffisiyenti kiritiladi. Induktivlik uchun ruxsat etilgan chetlanishlar g„altak 
qanday ishga mo„ljallanganligiga bog„liq. Masalan, kontur g„altakning induktivlik 
uchun ruxsat etilgan chetlanishlari ±(0,2†0,5)% ni, bog„lanish g„altagi va yuqori
chastota drosseliniki ±(10†15)% ni tashkil etadi. Kontur g„altaklarini tayyorlashda 
qo„shimcha choralar ko„rmasdan turib, bunday aniqlikka erishish mumkin emas. 
Aytaylik, yaxlit bir qatlamli g„altak diametri 5 mm bo„lsin. Shuningdek, ma‟lumki, 

---

induktivlikdagi xatolik g„altakning geometrik o„lchami va o„ramlar sonining 
xatoliklari bilan quyidagicha bog„langan: 
ΔL / L = 2ΔD/ D + 2ΔN / N − Δ / l