Ma’ruza 1 tarkibi: Kirish. Faning maqsadi, asosiy tushunchalari va fanning rivojlanishi. Elektron kurilmalarning passiv komponentlari. Karshiliklar, kondensatorlar, induktiv galtaklar, transformatorlar Reja

Qarshiliklarning asosiy parametrlari 
Nominal qarshilik (RNOM) va uning yo‘l qo‘yilgan og‘ishi ( ± ∂R ). Rezistorlar 
qarshiligi (Om) umumiy holda quyidagi formula orqali aniqlanadi:
R = ρ l/ S 
bu yerda: ρ va S – tok o„tkazuvchi elementning solishtirma elektr qarshiligi 
(Om·mm2/m) va ko„ndalang kesim yuzasi (mm2); l – tok o„tish yo„lining uzunligi 
(m). 
Rezistorning nominal qarshiligi undagi tamg„ada ko„rsatiladi. Ko„p
maqsadlarga mo„ljallangan rezistorlar uchun nominal qarshiliklarning 6 qatori 
mavjud: E6, E12, E24, E48, E96 va E192. Bundagi raqam shu qarshiligi va 
nominalining yo„l qo„yilgan og„ishiga bog„liq. Presizion rezistorlar qarshiligining 
yo„l qo„yilgan og„ishi ±2% dan kam, umumiy ishlarga mo„ljallangan 
rezistorlarniki ±5%; ±10%; ±20%, o„zgaruvchanrezistorlarniki ±30% gacha 
bo„ladi. 
Nominal sochiluvchi quvvat  (PNOM). Bu kattalik rezistorning o„z 
parametrlarini belgilangan chegaralarda saqlangan holda muayyan is hlatish 
sharoitida uzluksiz elektr yuklamada uzoq vaqt sochib turishi mumkin bo„lgan 
maksimal quvvatni bildiradi.
P
N OM
 (Vt) qiymatlari 0,01; 0,025; 0,05; 0,125; 0,25; 0,5; 1; 2; 5; 8; 10; 16; 
25; 50; 75; 100; 160; 250; 500 qatoridan tanlanadi. Odatda, nom inal sochilish 

---

quvvati qancha katta bo„lsa, rezistorlar o„lchami ham shuncha katta bo„ladi. 
Chegaraviy ish kuchlanishi (U
CHY eG
). Rezistorning chiqish simlariga qo„yilgan 
elektr parametrlarini buzmaydigan maksimal yo„l qo„yilgan kuchlanish chegaraviy 
ish kuchlanishi deyiladi. Bu kattalik, odatda, normal ish sharoiti uchun berilgan 
bo„lib, rezistor uzunligi, spiralsimon kesim qadami, atrof – muhit temperaturasi va 
bosimiga bog„liq. Temperatura qanchalik yuqori va atmosfera bosimi qanchalik 
past bo„lsa, rezistorning issiqdan yoki elektrdan buzilish va ishdan chiqish 
ehtimoli shuncha kata bo„ladi.