Қия тишли узатмаларннг геометрик ўлчамлари қиялик бурчаги ҳисобига тўғри тишлиникидан фарқланади ва осон келтириб чиқарилади, масалан: - Қия тишли узатмаларннг геометрик ўлчамлари қиялик бурчаги ҳисобига тўғри тишлиникидан фарқланади ва осон келтириб чиқарилади, масалан:
- бўлувчи диаметр - d = mt z = mn z / cos β,
- ташқи диаметр - da = d + 2 mt,
- ўқлараро масофа - a = mn zс / 2 cos β.
Қолган геометрик ўлчамлар шунга ўхшаш топилади - Қолган геометрик ўлчамлар шунга ўхшаш топилади
- Қия тишли ғилдиракларда қопланиш коэффициенти билан контакт чизиғи узинлиги орасида қуйидаги муносабат мавжуд:
- l = bw εα / cos β ,
- яъни, бу қия тишли узатмада контакт чизиғи доим тўғри тишлиникидан катта бўлишини кўрсатади, яъни илашишда бўладиган тишлар сони ҳамма вақт баттадан ортиқ бўлади демакдир. Ён қопланиш коэффициенти εα < 1, бўлганда ҳам ўқ бўйича қопланиш bw > ( Pbt tg β ) таъминланган бўлса, узатмада илашиш узлуксиз давом этади.
- αβ = bw tg β / Pbt = bw sin β / ( π mn ) нисбат ўқ бўйича қопланиш коэффициенти дейилади. (αβ > = 1,1 тавсия этилади ).
Тажриба шуни кўрсатадики, тишлар кўрсатилган контакт чизиғи бўйича ҳамма вақт ҳам тўла тегиб туравермайди. Бу ҳол эътиборга олинганида контакт чизиғининг узунлиги қуйидагича аниқланади: - Тажриба шуни кўрсатадики, тишлар кўрсатилган контакт чизиғи бўйича ҳамма вақт ҳам тўла тегиб туравермайди. Бу ҳол эътиборга олинганида контакт чизиғининг узунлиги қуйидагича аниқланади:
- l = ( 0,9...1,0 ) bw εα / cos β.
- Қия тишнинг йўналишига тик ўтказилган текисликда ана шу келтирилган ғилдиракни ифодаловчи шакл ҳосил былади, деб фараз қилинади (12.2-расм).Қия тишга тик бўлган текислик ғилдиракнинг кўндаланг кесимида эллипс ҳосил қилади, унинг эгрилик радиуси бўлади. Натижада тиш бўлувчи айланасининг диаметри
-
- га тенг. Демак бу ерда z -қия тишли ғилдиракнинг тишлар сони қиялик бурчаги ни катталаштириш йўли билан ни кўпайтириш, бу билан эса ғилдиракнинг юкланишини ошириш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
