Ma’ruza №4 ijro mexanizmlari

Sinxron mashinaning tuzilishi va ishlashprinsipi.
Sinxron mashinalarning ishlash prinsipi rotor chulg’amiga o’zgarmas tok berilganda, o’zgarmas magnit maydoni hosil bo’lishi va rotor bilan birga aylanib stator chulg’amlarini kesib utib, ularda chastotasi f ga teng bo’lgan EYUK induksiyalashiga asoslangan.
Agar stator chulg’amlariga yuklama qarshiligi Z_YU ni ulasak, generatorning faza chulg’amlarida hosil bo’lgan i_A, i_B va i_S toklar tezligi ( ) rotor tezligiga teng bo’lgan aylanuvchan magnit maydoni hosil qiladi. Shuning uchun bunday elektr mashinalar, rotorning aylanish tezligi stator magnit maydonining aylanish tezligiga teng bo’lgani uchun sinxron mashinalar deb yuritiladi. Quvvati nisbatan katta bo’lmagan (100 kVA gacha) mashinalarning o’zgarmas va o’zgaruvchan tok chulg’amlari, ko’pincha o’zaro urin almashgan bo’ladi (4.16-rasm). Iste’molchi ulanadigan chulg’am rotorga, uyg’otish chulg’ami esa statorga joylashtiriladi.
Kam quvvatli mashinalar ba’zan teskari prinsipda, ya’ni qutblari quzg’almaydigan, yakor chulg’ami esa aylanadigan qilib yasaladi.
Generator quyidagicha ishlaydi. Mashinaning rotorini birlamchi dvigatel nominal tezlikda aylantirib beradi, bu tezlik esa dvigatel tezligini avtomatik rostlovchi regulyator yordamida birday saqlab turiladi. Bundan keyin rotor chulg’amiga I_u uyg’otish toki berib, generator uyg’otiladi. Qutblarning doimiy tezlikda aylanuvchi F_a magnit oqimi yakor chulg’amini kesib unda
E_o = 4,44F_a fw₁ k_o
EYUK hosil qiladi, bu EYUK salt ishlash elektr yurituvchi kuchi deyiladi.


Savollar

1. 
   Asinxron elektr dvegatellarining tuzilishini tushuntirib bering.
   
2. 
   Asinxron elektr dvegatellarining ishlash prinsipini aytib bering.