Ma’ruza Bin ova inshootlarni texnik xolatini baholashni tahlili. Bino va inshootlarning texnik holatini baholashning maqsad va vazifalari

Агрессив муҳитнинг қурилиш конструкцияларига таъсир этиши даражаси

Муҳит	Ташқи қатламнинг ўртача емирилиш тезлиги, мм/йил		1 йилда коррозия зонасида мустаҳкамликнинг пасайиши, %		Металл бўлмаган материалларда коррозиянинг ташқи белгиси
	Металлда	Металл бўлмаган материаллар	Металлда	Металл бўлмаган материаллар
Таъсирсиз	0	0.2	0	0	-
Кам таъсир қилувчи	<0.1	0.2-0.4	< 5	< 5	Сиртқи қатламнинг енгил шикастланиши
Ўртача	0.1-0.5	0.4-1.2	3-15	5-29	Бурчакларнинг шикастланиши ёки толасимон дарзлар пайдо бўлиши
Кучли таъсир қилувчи	>0.5	>1.2	>15	>20	Шикастланишнинг яққол намоён бўлиши

Атмосферани ифлослантирувчи асосий манба бўлиб, турли ёқилғиларнинг ёнишидан ҳосил бўладиган сульфат (SO₂) ва ис (СО₂) газларидир. Қуёш нурлари ва бошқа омиллар таъсирида сульфат гази сульфат ангидрид (SO₃)га айланади, у намлик билан бирикиб қурилиш материалларига жуда хавфли бўлган сульфат кислотасини ҳосил қилади [3].
Металлнинг бардошлилиги унда коррозия жараёнининг жадаллиги билан аниқланади (кўндаланг кесимнинг камайиши, мм/йил). Ўртача агрессив муҳитда ўртача йилига 0.1 мм ли коррозия натижасида кесим юзасининг 25 йилдан сўнг тахминан 5% камайишига олиб келади. Агрессив муҳитда эса худди шу муддат ичида 20-25% гача етади [3].
Юқорида санаб утилган омиллар бино конструкциясининг ишончлилик кўрсаткичлари даражасини аста-секинлик билан ёки фавқулодда камайишига олиб келади.
Бинонинг бутун эксплуатация даври мобайнида конструкция ва унинг элементларида ўзгаришлар пайдо бўлиб, натижада конструкция элементларида кучларнинг тарқалишини бузилишига ҳамда уларда қушимча зўриқишлар пайдо бўлишига олиб келади. Кўриниб турибдики, юқорида шартли равишда икки гуруҳга ажратилган бу омилларнинг иккинчи гуруҳини (Б-омили) мумкин қадар бартараф этиш имконияти мавжуд. Бу кўпроқ шу соҳадаги мутахасис ва ишчиларнинг малакаси ва масъулияти билан боқлиқдир.


Назорат учун саволлар

1. 
   Бино ва иншоотларга салбий таъсир қилувчи омилларга нималар киради?
   
2. 
   Табиий омилларга нималар киради?
   
3. 
   Техноген омилларга нималар киради?
   
4. 
   Субъектив омилларнинг бино ишончлилига таъсири қандай?