Sulton Аli Xurosoniy
Mulla Muhammad Yusuf tabib - Mulla Muhammad Yusuf tabib toshkentlik kaxxol boʼlgan. Bu tabib koʼz kasalliklaridan tashqari boshqa kasalliklarni ham yaxshi bilgan. Uni Samarqand xokimlaridan Аbdullatifxon oʼziga shaxsiy tabib qilib tayinlagan. Muhammad Yusuf tabibning isitmali kasalliklariga bagʼishlangan ““Isitmalarni aniqlash,“ tomir va peshob haqida risola” nomli asarlari ham maʼlum. Kitob ikki qismdan iborat boʼlib, birinchisida tomir urishining yil fasli, kishining ruhiyati va kasalligining turiga qarab oʼzgarishi bayon etilsa, ikkinchisida -peshobga qarab kasalliklarni aniqlash usuli bayon etiladi.
-
Mulla Muhammad Yusuf tabib - Muallifning koʼz kasalligiga bagʼishlangan “Koʼz tabibning afzalligi” nomli kitobi ham mavjud, asarida koʼz kasalliklari va ularning belgilarini tashqi tomondan turib belgilash usulini koʼrsatgan, davolash usullarini bayon etgan.
Аshtarxoniylar davri - XVI asrning oxiriga kelib oʼzaro urushlar natijasida Shayboniylar davlati zaiflashib qoldi.1599 yilda Movaraunnaxrning xoni qilib, Koki Muhammad saylandi. U boshqa oʼzbek qabilasi-Ashtarxoniylardan edi. Shunday qilib, Аshtarxoniylar sulolasiga asos solindi. Bular ham mamlakatdagi parchalanib ketish jarayonini toʼxtata olmadilar. Markazdan chetlanish tendentsiyasi kuchli boʼlib chiqdi. Oʼlka va viloyatlarning boshliqlari koʼpincha markaziy hukumatga boʼysinishdan bosh tortar edilar. Bundan tashqari, davlat ishlarida ruhoniylar oʼz taʼsirlarini borgan sari kuchliroq oʼtkaza boshladilar. Markaziy hukumat boshligʼi shayx va ulamolar hamda viloyat xokimlarining ishtirokisiz biror muhim ishni amalga oshira olmas edi.
Shuning uchun mamlakatning iqtisodiy va madaniy hayotida koʼzga koʼrinardi oʼzgarish yuz bermadi. Siyosiy hayotda oʼzaro urushlar davom etdi. Shunday qilib, Аshtarxoniylar hukmronlik qilgan davrda Movaraunnaxrda iqtisodiy va madaniy hayot sohasida unchalik siljish koʼrinmadi. Bundan tibbiyot istisno edi. Bu sohada zarurat boʼlganligi uchun baʼzi bir siljish alomatlari koʼrindi. Аyrim shaharlarda kasalxonalar barpo etildi. Ularda bemorlarni davolash bilan birga talabalar ham oʼqitilar edi. - Shuning uchun mamlakatning iqtisodiy va madaniy hayotida koʼzga koʼrinardi oʼzgarish yuz bermadi. Siyosiy hayotda oʼzaro urushlar davom etdi. Shunday qilib, Аshtarxoniylar hukmronlik qilgan davrda Movaraunnaxrda iqtisodiy va madaniy hayot sohasida unchalik siljish koʼrinmadi. Bundan tibbiyot istisno edi. Bu sohada zarurat boʼlganligi uchun baʼzi bir siljish alomatlari koʼrindi. Аyrim shaharlarda kasalxonalar barpo etildi. Ularda bemorlarni davolash bilan birga talabalar ham oʼqitilar edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
