Маъруза Қурилиш конструкцияларини ҳисоблаш асослари ва усуллари. Темирбетон конструкцияларини чегара ҳолатлар бўйича ҳисоблаш

Кучланишнинг қандай бўлишидан қатъий назар сиқилиш зонасида бетоннинг эластиклик модули ўзгармас деб олинади, ҳисоб ишларида бетоннинг маълум синфи учун ўзгармас бўлган меъёр сон =Es/Eb қўлланилади.

• Кучланишнинг қандай бўлишидан қатъий назар сиқилиш зонасида бетоннинг эластиклик модули ўзгармас деб олинади, ҳисоб ишларида бетоннинг маълум синфи учун ўзгармас бўлган меъёр сон =Es/Eb қўлланилади.

13– расм. Эгилишдаги кучланиш деформацияланиш ҳолати: a–кесимни Арматуралаш; б–деформациялар эпюраси; в–кучланишлар эпюраси

Кучланишларни аниқлашда деформация кучланишига тўғри мутаносиб деб саналади, яъни Гук қонунига амал қилади. Бироқ, сиқилиш ва чўзилиш зоналари учун ўзига мос эластиклик модуллари олинади.

• Кучланишларни аниқлашда деформация кучланишига тўғри мутаносиб деб саналади, яъни Гук қонунига амал қилади. Бироқ, сиқилиш ва чўзилиш зоналари учун ўзига мос эластиклик модуллари олинади.
• Темирбетон элементларида материаллар қаршилиги формулаларини қўллаш учун, унинг кесимини статик жиҳатдан тенг кучли бўлган бир жинсли тизимга келтирилади. Бетон ва арматурани биргаликда ишлаши, улар орасидаги бирикув (сцепления)нинг мавжудлиги туфайли арматура билан бетоннинг деформацияси бир хил бўлади,
• яъни s=b;
• шунга кўра s/Es=b/Eb,
• бунда s=Esв/Eв=в.

Бунинг маъноси шуки, арматура кесимининг ҳар бир юза бирлигига шартли равишда бетон юзининг «n» та бирлиги мос келади.

• Бунинг маъноси шуки, арматура кесимининг ҳар бир юза бирлигига шартли равишда бетон юзининг «n» та бирлиги мос келади.
• Рухсат этилган кучланиш усули талайгина жиддий камчиликларга эга. Биринчидан, II босқичда бетоннинг сиқилиш зонасидаги кучланишлар эпюраси аслида учбурчак эмас, эгри чизиқли шаклга эга. Иккинчидан,  сонининг қиймати доимий эмас, у бетондаги кучланиш миқдори, бетоннинг таркиби, ёши, иқлимий шароити ва бошқа омилларга боғлиқ.
• Ҳисобий қийматларни тажриба қийматлари билан таққослаш шуни кўрсатадики, темирбетон арматурасининг элементларида вужудга келадиган ҳисобий кучланиш амалий кучланишдан ҳамма вақт катта бўлади;