Ma’ruza№7-2 Mexatronik harakat modullari

15.1-jadval. Reduktorsiz aylanuvchi stollar asosiy texnik xarakteristikasi

MMD firmi MAXON izobrajen na ris. 15.6.

15.6-rasm. MAXON firmasining mexatronik harakat moduli
U kollektorli dvigatel 1, ikki bosqichli planetar reduktor 2 va holatning fotoimpulsli datchigi 3 dan iborat. Dvigatel o`ram (obmotka) 4, magnit 5, kollektor 6, chyotkalar 7, flanets 8, podshipnik 9, val-shesterna 11 bilan tugaydigan val 10 va qopqoq 12 dan iborat.
2K-N rusumli reduktorning har bir bosqichi bitta tashqi va bitta ichki ilashma bilan 2 ta markaziy g’ildirak 11 va 13 (birinchi bosqich), vodilo 14 va satellitlar 15 ga ega. Podshipnik 9 ni o`rnatish uchun maxsus montaj plitasi 16 mavjud. Podshipnik 17 harakat o`zgartirgichining flanets 18 ga o`rnatilgan va podshipnik o`rtasidan chiqish vali 19 o`tadi.
Fotoimpulsli datchik chiqish valining holati va harakatini aniqlash uchun mo`ljallangan.
Chiqish zvenosi chiziqli harakatlanadigan MHM sxemasi 15.7 rasmda berilgan.
U ichi bo`sh val 2 li asinxron dvigatel 1dan, vint 3 ni o`z ichiga olgan sharik-vintli uzatmadan, shariklar 4, val 2 bilan bog’langan gayka 5, yo`naltirgich 6, normal yopilgan elektromagnit tormoz 7, fotoimpuls datchigi 8 va korpus 9 dan tashkil topgan.



15.7 rasm. CHiqish zvenosi chiziqli harakatlanadigan MHM sxemasi

Dvigatel rotori 1 aylanganda val 2 gayka 5 ni aylantiradi, bunda sharik 4 lar orqali vint 3 ning ilgarilanma harakati vujudga keladi.

Vint harakati natijasida me`yordan ortiq aylanib ketish va siyqalanish oldini olish maqsadida unga uchta o`q bo`ylab tirqish (paz)lar qilingan bo`lib, pazlarga yo`naltirgich 6 ning shariklari 10 kiradi. Vint 3 ning harakat qiymatlarini fotoimpul’sli datchik 8 belgilab boradi. elektr energiyasi o`chgan paytda korpus 9 da joylashgan elektromagnit tormoz 7 ishga tushadi va vintni to`xtatadi.
Chiziqli harakat uchun mexatron modullar chiziqli dvigatellar asosida quriladi. Stanoklarda chiziqli siljitish uchun aylanma harakat elektrodvigateli va aylanma xarakatni to`g’ri chiziqli ilgarilanma harakatga aylantiruvchi mexanik uzatgichlar (tishli reyka, sharikli vintli juftlik va b.) bilan berish yuritmasi ishlatilgan. Mexanik uzatgichlarni ishlatmas maqsadi aylanma harakat qiluvchi stator 1 va rotor 2ni tekislikda chiziqli qiluvchi dvigatellarni yaratish fikriga olib keldi (rasm 15.8, a).
SHunday qilib, bir mexatron uzelida yuritmaning yurituvchi va bajaruvchi elementlari konstruktiv birlashtiriladi. Odatda harakat qiluvchi qismida (stanokning ishchi organi - supportda, stolda va b.da) elektromagnitlar 3 (rasm 15.8,b), yo`naltiruvchi (harakat qilmaydigan) qismida doimiy magnitlar 4 joylashtiriladi. CHiziqli dvigatellarda harakati doimiy magnitlarning va elektromagnit g’altak (katushka)larning magnit maydonlarining o`zaro ta`siri natijasida paydo bo`ladi, ya`ni, bevosita energiyani chiziqli harakatga aylanishiga olib keladi.