Ma’ruzachi: Qarajanova A. Таshkent-2020 Ma’ruza: Ma'lumotlar va fayllarni tiklash tizimlarining funktsiyalari. Reja

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NUKUS FILIALI
Ma'lumot va fayllarni tiklash tizimlarining funktsiyalari.
Fakultet: Kompyuter inginiring


Kafedra: Kompyuter tizimlari  


Ma’ruzachi: Qarajanova A.
Таshkent-2020
7. Ma’ruza: Ma'lumotlar va fayllarni tiklash tizimlarining funktsiyalari.
Reja:

1. 
   Fayl tushunchasi va tiplari
   
2. 
   Fayil tizimi. Fayl tizimlari turlari
   
3. 
   FAT fayl tizimi.
   
4. 
   FAT12, FAT32 fayl tizimlari.
   
5. 
   NTFS ta’rifi
   

Fayl tushunchasi va tiplari.
Barcha dasturlar va berilganlar kompyuterda fayl ko’rinishida saqlanadi.
Fayl- bu axborotlarni saqlashga mo’ljallangan diskning nomlangan sohasi.
Fayl- bu tashqi tashuvchida saqlanadigan va bir umum nomga birlashtirilgan axborotdir.
Fayl nomi. Fayl nomi nuqta bilan ajratilgan ikkita qismdan iborat bo’ladi: fayl nomi (255 belgigacha) va kengaytmasi.
Davomi
Fayil tizimi. Fayl tizimlari turlari.

• 
  Fayllarni boshqarish uchun fayllarni boshqarish tizimi tuziladi.
  
• 
  Faylli tizim, bu uning dasturiy ta’minotiga mos keluvchi maxsus instruksiyalar majmui bo’lib, u fayllarni tuzish, yo’qotish, tashkil etish, o’kish, yozish, faylli axborotlarni modifikasiya qilish va siljitish, shuningdek fayllarga kirishni boshqarish va resurslarni boshqarishga javob beradi.
  
• 
  Faylli tizim- bu operatsion tizimning qismi bo’lib, uning vazifasi foydalanuvchiga diskda saqlanayotgan berilganlar bilan ishlash uchun qulay interfeysni yaratish, va faylllardan bir nechta foydalanuvchilar va jarayonlarda birgalikda foydalanishini ta’minlashdan iborat.
  

FAT fayl tizimi.
FAT fayl tizimi, o’z nomiga quyidagi ma'lumotlarni o’z ichiga olgan oddiy jadval orhali ega bo’lgan:
- fayl yoki uning fragmеntlari uchun ajratilgan, mantiqiy diskning bеvosita adrеslanuvchi qismlari (uchastkalari);
- disk makoni bo’sh sohalari;
- diskning dеfеktli sohalari (bu sohalar dеfеkt joylariga ega bo’lib, ma'lumotlarni o’hish va yozishni xatosiz bajarishga kafolat bеrmaydi).
FAT fayl tizimida, ixtiyoriy mantiqiy disk ikki sohaga: tizimli soha va ma'lumotlar sohasiga bo’linadi.

• 
  FAT12
  
• 
  FAT16 
  
• 
  FAT32
  

FAT12, FAT32 fayl tizimlari.
Ta'rif.
Klaster.
FAT jadvali.
Diskning maksimal hajmi.
.NET-da FAT12 bilan ishlash.
FAT12 ta’rifi

• 
  FAT12 - disketlarda keng qo'llaniladigan fayl tizimi. Bu IBM PC-ga mos keladigan kompyuterlarda birinchi mashhur fayl tizimidir. FAT12 fayl tizimini ishlatgan eng so'nggi saqlash moslamasi 1,44 MB sig'imiga ega 3,5 dyuymli disketa edi. Shuningdek, 2.88 o'lchamdagi disketalar mavjud edi, ammo ular keng qo'llanilmadi.
  
• 
  
  

FAT12 fayl tizimining tuzilishi
FAT12 fayl tizimi quyidagi qismlardan iborat.
BPB - Bios parametr bloki.
FAT jadvali.
Ildiz katalogi.
Ma'lumotlar.
FAT jadvalining nusxasi. Ma'lumotlar bloklari nafaqat fayllarning tarkibini, balki fayl tizimi ierarxiyasi tomonidan yaratilgan pastki kataloglarni ham o'z ichiga oladi.
Кlaster

• 
  FAT12 fayl tizimining butun maydoni disketa hajmining ko'paytmasiga bo'linadi (512 bayt). Disketalarga qo'llanganda klaster hajmi odatda bitta sektorga teng tanlanadi. Har bir bo'sh bo'lmagan fayl kamida 1 klasterni egallaydi. Shuning uchun, agar disketda ko'plab kichik fayllar bo'lsa, unda ko'p joy isrof qilinadi. FAT12 fayl tizimi uchun maksimal klaster hajmi - 8192 bayt.
  
• 
  
  

FAT jadvali
FAT jadvalida har bir FAT12 klasteri uchun yozuvlar mavjud. Ushbu fayl tizimining nomi 12 raqamini o'z ichiga oladi. Bu raqam har bir klaster uchun FAT jadval yozuvidagi bitlar soni. 12 bitli yozuv bu fayldagi navbatdagi klaster raqamidir. FAT jadvallarini kiritish uchun maxsus qiymatlar:
0x0000 - bepul klaster
0x0FF8 - oxirgi fayl klasteri
0x0FF7 - shikastlangan klaster
Diskning maksimal hajmi.
FAT12 diskining maksimal hajmi 32 megabayt bilan cheklangan, maksimal klaster hajmi 8 kb (16 sektor). Aslida, FAT12 klasterining hajmi 512 baytni tashkil etadi, ya'ni. bitta sektor. Klasterlarning maksimal soni = 4096. Klaster sektorga teng bo'lganda maksimal hajm hajmi 2097152 baytni yoki 2 Megabaytni tashkil etadi.

NET-da FAT12 bilan ishlash.
FAT12 fayl tizimi yordamida rasm fayllarini yaratish uchun Discutils kutubxonasidan foydalanishingiz mumkin. Buni NuGet-da topish mumkin. FAT12-dan tashqari, ushbu kutubxona turli xil fayl tizimlari (FAT12 / 16/32) va rasm formatlari (VHD, VMDK, VDI, ISO, UDF, SDI, WIM) bilan ishlashi mumkin.

FAT32 fayl tizimi
Ta'rif.
Klaster.
FAT jadvali.
Diskning maksimal hajmi.


FAT32 ta’rifi
FAT32 fayl tizimi FAT formatiga asoslangan yangi fayl tizimidir va Windows 95 OSR2, Windows 98 va Windows Millennium Edition tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. FAT32 32 bitli klaster identifikatorlaridan foydalanadi, ammo yuqori 4 bitni saqlaydi, shuning uchun samarali klaster identifikatorining hajmi 28 bitni tashkil etadi. FAT32 klasterlarining eng katta hajmi 32KB bo'lganligi sababli, nazariy jihatdan FAT32 8TB hajmlarini boshqarishi mumkin.

Кlaster
Standart klaster hajmi to'g'ridan-to'g'ri tanlangan fayl tizimiga bog'liq:
FAT32 1024 baytdan 32 kbgacha o'zgaradi;
NTFS klaster hajmi (NTFS) 512 baytdan 64 kbgacha;
FAT har doim 64 kb ni tashkil qiladi va foydalanuvchilarga yoqmaydi;
FAT jadvali
FAT32 da struktura 4 bayt yozuvdan iborat. Har bir yozuv mantiqiy diskdagi klasterga mos keladi va quyidagi qiymatlarni olishi mumkin:
0x000 0000 - agar klaster bepul bo'lsa;
0x0fff fff7 - agar klaster buzilgan bo'lsa va ajratilmasa;
0x0fff fff8 - agar klaster fayl yoki katalogni tugatsa;
0x000 0001 ... 0x0fff fff6 bu fayl yoki katalog egallagan keyingi klasterga ishora.
Asosiy FAT jadvali va uning nusxalarini o'qish va tahlil qilish kerakli fayl tarkibini qaysi guruhlarda saqlanishini aniqlashga imkon beradi.
Diskning maksimal hajmi.

FAT32 работает с томами, на которых есть как минимум 65 527 кластеров, а максимальное число кластеров, поддерживаемых этой файловой системой для одного тома, — 4 177 918. Windows 2000 позволяет создавать тома размером до 32 Гбайт.

NTFS fayl tizimi.

• 
  Ta'rif.
  
• 
  Klaster va NFTS jadvali.
  
• 
  Diskning maksimal hajmi.
  
• 
  NTFS cheklovlari.
  
• 
  NTFS-dan foydalanish.
  

NTFS ta’rifi
NTFS- bu zamonaviyroq va texnologik jihatdan rivojlangan fayl tizimidir, buni hatto "yangi texnologiya fayl tizimi" qisqartirishini ham tasdiqlash mumkin.
Windows operatsion tizimi uni yaxshi ko'radi, bu umuman ajablanarli emas - chunki ikkalasi ham Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan.

Klaster va NTFS jadvali
NTfS fayl tizimi, fAT singari, disk maydonining asosiy birligi sifatida klasterlardan foydalanadi. NTfS-da standart klaster hajmi (format buyrug'i yoki Diskni boshqarish biriktirilishi bilan belgilanmagan) ovoz hajmiga bog'liq. Agar siz NTfS hajmini formatlash uchun fORmAT buyruq qatori yordam dasturidan foydalansangiz, kerakli buyruqlar hajmini ushbu buyruq uchun parametr sifatida belgilashingiz mumkin.