Agar asinxron mashinaning rotorini birorta mexanizm yordamida statormagnit maydoni aylanish chastotasidan katta (n>n ) bo'lgan chastotada aylantirilsa rotor chulg'ami o'tkazgichlaridagi EYK, tokning aktiv tashkil etuvchisi va sirpanishlar o'z yo'nalishini o'zgartiradilar. Bunda elektromagnit moment ham o'z yo'nalishini o'zgartirib tormozlovchi bo'ladi, ya'ni asinxronnaya mashina generator rejimiga o'tadi. Asinxron mashina generator rejimda birlamchi motordan mexanik energiya olib, uni elektr energiyaga aylantirib tarmoqqa beradi. - Agar asinxron mashinaning rotorini birorta mexanizm yordamida statormagnit maydoni aylanish chastotasidan katta (n>n ) bo'lgan chastotada aylantirilsa rotor chulg'ami o'tkazgichlaridagi EYK, tokning aktiv tashkil etuvchisi va sirpanishlar o'z yo'nalishini o'zgartiradilar. Bunda elektromagnit moment ham o'z yo'nalishini o'zgartirib tormozlovchi bo'ladi, ya'ni asinxronnaya mashina generator rejimiga o'tadi. Asinxron mashina generator rejimda birlamchi motordan mexanik energiya olib, uni elektr energiyaga aylantirib tarmoqqa beradi.
- Statorda hosil bo’lgan aylanma magnit maydonning aylanish chastotasi rotorning aylanish chastotasi bilan bir xil chastotada aylanadigan mashinaga sinxron mashina (SM) deyiladi.
- Sinxron mashinalar motor, generator va kompensator rejimlarida ishlatilishi mumkin. Elektr stansiyalarda o'zgaruvchan tok energiyasini sinxron generatorlar (turbogeneratorlar, gidrogeneratorlar) ishlab chiqaradi.
- Sinxron mashinaning tuzilishi;
- 1 — elektrom agnit qo'zg'atgich; 2 - tayanch tagligi (podpyatnik); 3 - kontakt halqalar; 4 — cho'tka tutqich va cho ‘tkalar; 5 ~ podshipnik qalqoni; 6 - stator po 'lat о 'zagi; 7 - qutb uchligi; 8 - stanina; 9 - stator o'zagi pazlari (chulg'am i bilan); 10 - qutb (qo'zg'atish chulg'ami bilan); 11 — rotor yarmosi (ostov); 12 —val; 13 - podshipnik; 14 - ventilator; 15 - stator chulg'am ining chiqish uchlari.
- Katta quvvatli (yirik) sinxron mashinalarning ayrim qismlariga juda katta mexanik va elektromagnit yuklamalar kuchli ta'sir qiladi. Yuklamasining jadalligi bo'yicha bu mashinalar boshqa hamma elektr mashinalalaridan ustun turadilar.
- Shuning uchun ularda katta miqdorda issiqlik ajralib chiqishi tufayli ularni jadallik bilan sovitish talab qilinadi. Yirik sinxron mashinalar konstruksivasiga ko’ra turbogeneratorlar, gidrogeneratorlar, sinxron kompensatorlar va sinxron motorlarga bo'linadi.
- Gidrogeneratorlarda rotorining aylanish chastotasi kam (11=50^-500 ayl/min) bo'lib, ularning katta quwatlisi vertikal (tik) o'rnatiladigan qilib yasaladi. bunday gidrogeneratorlarning osma va soyabon tiplarining konstruktiv sxemalari tasvirlangan.
- Gidrogeneratorlarda stator va rotor chulg'amlari hamda stator po'lat o'zagi bevosita distillangan suv bilan sovitiladi. Agar bunday sovitish sistemasini xuddi shunday quvatga ega bo'lib, tashqaridan (sirtidan) havo bilan sovitish sistemasi bilan solishtirilganda distillangan suv bilan sovitish sistemasida bir xil o'lchamdagi gidroge nerator quvatini 2 marotaba oshirish mumkin.
E’tiboringiz uchun raxmat xurmatli tinglovchi
Do'stlaringiz bilan baham: |
