Ma'ruzalar matni Namangan – 2004 yil Ushbu «Biologiya o`qitish metodikasi»

2- M A V Z U : O`QUVChILARNING KIMYO KABINETIDA
IShLASh KOIDALARI.

R E J A:
1. Kimyo kabinetida ishlash koidalari.
2. Kimyo kabinetiga kuyiladigan talablar.
Labaratoriyada kontsentrlangan kislotalar, ishkorlar, zaxarli moddalar va ut olib ketish xavfi bor moddalar bulganligi uchun ukuvchilar bu yerda nixoyatda tartib saklashlari kerak.
Ba'zan ruy berib koladigan baxtsiz xodisalar, aslini olganda labaratoriyaga tartib koidalarini buzishdan va reaktiv xamda asboblarni notugri ishlatishdan kelib chikadi.
Kimyo kabinetida tartib koidalar anik va ravshan kilib yozilib, kurinarli joyga osib kuyilishi kerak.. Koidalarga anik roiya kilish kabinetda kilinadigan ishlarni xavf- xatarsiz bulishini ta'minlaydi. Ukuvchilarning kimyo kabinetida ishlash qoidalari.
Ukuvchila kuyidagilarga kat'iy rioya kilishlari lozim.

1. Kabinetda fakat ukituvchini ruxsati bilan chikib ketish kerak.

2. Laborant xonasiga ruxsatsiz kirish uning uchun man kilinganligini unutmaslik.
3. Kabinetga kirishda va undan chikishda va undan chikishda stol ustidagi reaktiv va asboblarni kupollik kilib tushurib yubormaslik .
4. Kabinetda xamma vakt ayni bir ish joytida ishlash .
5. Uz ish joytini toza tutish, stolda tashlandaik narsalarni koldirmay, ularni yigishtirib olish va belgilangan joyga tashlash, ish tomom bulgach idishlarni yuvib kuyish.
6. Ish paytida stolga xech kanday ortikcha narsalarni kuymaslik, stolga ish uchun zarur asbob reaktivdan tashkari darslik, daftar, masala va mashklar tuplami xamda yozuv ashyolari kuyilishi mumkin.
7. Kabinit asbob uskunalarni davlat mulki sifatida kilib, saklash, xar bir asbobga moddiy jixatdan javobgarlik xis kilish.
8. kabinetda xech narsa yemaslik va va ichmaslik.
9. Fakat ukikituvchi belgilab bergan tajribalarinigina utkazish, bundan tavsiya etilgan kursatmaga kat'iy rioya kilish.
10.Vodoprovoddan foydalanish koidalariga rioya kilish. (bular bulmasga jumrakni ochavermaslik, rakovinani iflos kilmaslik), elektrdan foydalanish koidalariga amal kilish /, elektrdan fakat kerak bulganda foydalanish).
11.konsentralni kislotalar va ishkor eritmalar bilan, utga xavfli va zaxarli moddalar bilan ishlash koidalarini bilib olish va ularga rioya kilish.
12.utga karshi vositalar parechka kabinetning kayeriga kuyilganligini bilish va baxtsiz xodisalar ruy berganda ulardan foydalanishni bilish.
Yurish turish koidalari xar bir ukuvchiga tushuntirilganligiga karamay, kimyo kabinetida ruy berishi mumkin bulgan baxtsiz xodisalarga ruy kuymaslik choralarini kurib kuyish kerak.
Chunonchi tez ut olib ketuvchi moddalar bilan ishlash koidalari buziladigan bulsa, ut chikishi mumkin. Bunday xolda sarosimaga tushib kolmay, kabinetga mavjud utga karshi vositalardan darxol foydalanish zarur. Utga karshi birinchi galda ishlatiladigan vositalardan suvdir. Kabinetga (utga karshi) suvetarli mikdorda chelak yoki kuzachada olib kuyilgan bulishi kerak.. Birok yonayotgan xamma narsani xam (masalan benzin, kerosin va shunga uxshash moddalarni) suv bilan uchirib bulmaydi. Bunday xollda kumdan foydalaniladi. Kumning kayerdalagi ukuvchilar yaxshi bilishi kerak.Kul yaralanganda yoki kuyganda birinchi yordam kursatish uchun kabinetda aloxida yashik – shkafchada aptechka saklanish va unda kuyidagi moddalar bulishi kerak.
1. Yod: - 5% li eritma
2. Borat kislota eritmasi / bir choy koshik bir stakan suvda
eritiladi.
3. Kaliy permagaratning suyultirilgan eritmasi.
4. Soda eritmasi
5. Novshadil spirtining sultirilgan eritmasi.
6. Sirka kislota.
7. Kuygan joyga surtaladigan maz / zigir moyi bilan oxakli suv.
8. Gigroskopik paxta.
9. Bint va doka.
Bir muncha ogirrok baxtsiz xodisa yuz berguday bulsa, darxol vrachga murojat kilishi kerak. Xar kanday xodisa uchun ukituvchi javobgar.Tayanch iboralar: Xafsizlik jadvali, baxtsiz vokealar, oldini olish, kimyo kabineti, jadvallar, jixozlar, kimyoviy stol, demonstratsion stol, murili shkaf.