Маърузаси 2023 йил Зарбдор тумани

ЗАРАРКУНАНДАНИНГ ЗАРАР КЕЛТИРИШ МЕЗОНИ
Қовун пашшаси курт фазасида зарар келтирадиган хавфли зараркунанда ҳисобланиб, айрим илмий тадқиқотларда вояга етган пашшалари пайдо бўлган найчаларнинг, бандларнинг, баргларнинг бўш қаватларини тешиб, ундан ажралиб чиққан ширали суюклик билан қўшимча озикланишИНИ кўрсатилишига қарамастан, бундай ривожланишида зарар етказмайди.
Зараркунанда келтирадиган зарарининг катта бўлиши шундаки, вояга етганиларни тешиб тухум қўяди, ундан чиққан қуртлари лар ичида харакатланиб озиқланади. Озиқланиши даврида ўзига йўл ишлаб, қовуннинг уруғи жойлашган марказигача бориб, уруғни ураб тўрган мушакни кемириб озиқланади. Тўлиқ озиқланган қуртлари қовунни тешиб ташқарига чиқади. Натижада куртлар йўл ишлаб, ҳаракат қилган жойларида биокимёвий ўзгаришлар юз беради. Қовун си қайси фазасида бўлишига қатъий назар, куртлар сонига қараб ни истеъмолга яроқсиз ҳолатга келтиради. Куртлар тешиб чиққан тешиклардан ичига ҳар хил зарарли микроорганизмлар кириб, лар маълум вақтдан кейин чириб кетиши билан тўла истеъмолга яроқсиз бўлади.

Ўтказилаётган кузатувлар шуни кўрсатади, қовун пашшаси куртлари қовуннинг навларига боғлиқли ҳар хил даражада зарар келтиради. Айрим навларда куртлар томонидан бир тешик пайдо бўлганда ҳам чириб кетиши кузатилган бўлса, бошқаларида ўртача 5-10 ҳаттоки 20-30 курт тешиб чиққанда қовун лари тўла чиримаган ҳолида маълум вақтгача сақланади. Ковуннинг кузги - қишки навларида курт тешиб чиққан тешиклари кўпчилик ҳолатларда ёпилиб қолиши кузатилса, тарвуз лари шакли ўзгариб, деформация ҳолати юз беради. Тарвуз лари қаттиқ бўлиб, натижада бундай ларни пичок билан ҳам кесиш қийин бўлади.

Зараркунанданинг ҳар хил полиз экинларининг (қовун, тарвуз) ларига зарар келтирганда, уларнинг биринчидан ташки шакли ўзгариши аникланди. Бундай жараён тарвуз навлари учун жуда характерли ҳисобланади. Сабаби, тарвуз ларини зараркунанда кичик фазаларида зарарлаб, куртлар тешиб чиққандан кейин ҳам ривожланишини давом этади. Тешиклари айрим ҳолларда ёпилиб, айрим ларнинг ўсиб ривожланиши маълум бўлди..