Masala va mashqlar 11-mavzu. Statistik indekslar

Statistik indekslar

MASALA VA MASHQLAR
11-MAVZU. STATISTIK INDEKSLAR


9.1-masala. “Fayz xolding” kompaniyasida ishlab chiqarilgan mebellar bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Mahsulot turlari	Ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori, ming dona		Bir donasining tannarxi, mingso’m
	O’tgan davr	Joriy davr	O’tgan davr	Joriy davr
Yumshoq mebel	88	92	860	943
Oshxona mebeli	43	63	322	407
Shkaf	76	77	270	258

Hisoblang:a) tannarning alohida va umumiy indekslarini; b)umumiyxarajatlarindeksini; v) indekslar o’rtasidagi bog’lanishlarni.


9.2-masala. Shahar dehqon bozorlarida sotilgan mahsulotlarning bahosi va miqdori to’g’risida ma’lumotlar keltirilgan:

Mahsulot turlari	Sotilgan mahsulot miqdori, mingkg		Bir kg narxi, mingso’m
	O’tgan davr	Joriy davr	O’tgan davr	Joriy davr
Sabzi	160	150	75	250
Mol go’shti	260	263	9200	10400
Olma	74	72	500	400

Hisoblang:a)sotilgan mahsulotning baho va miqdor alohida indekslarini; b) baho va miqdor umumiy indekslarini; v) tovar oboroti umumiy indeksini; g) indekslar o’rtasidagi bog’lanishlarni.


9.3-masala. Don etishtiradigan fermer xo’jaliklarining ekin maydoni va hosildorligi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Mahsulot turlari	Ekin maydoni, ga		Yalpi hosil,ming t
	Bazis davr	Joriy davr	Bazis davr	Joriy davr
Kuzgi bug’doy	500	600	10.0	15
Bahorgi bug’doy	100	80	12.0	11.6
No’xat	150	180	4.2	4.5

Hisoblang: a) yalpi hosil va hosildorlikning alohida va umumiy indekslarini; b)joriy davrda bazis davrga nisbatan yalpi hosilni ekin maydoni va hosildorlik hisobidan o’zgarishini.
9.4-masala. Sanoatning ikki tarmog’i bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan.

Tarmoq	Bazis davr		Joriy davr
	Mehnat unumdorligi, ming so’m	Xodimlar soni, kishi		Mehnat unumdorligi, ming so’m	Xodimlar soni, kishi
1	2500	600		3000	700
2	700	400		800	300

Hisoblang: a) mehnat unumdorligining alohida indekslarini;
b) mehnat unumdorligining umumiy indeksini.


9.5-masala. Ikki shahar bo’yicha oktyabr oyida sotilgan mahsulotlarning bahosi va miqdori to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Tovar turlari	O’lchov birligi	“Urganch” shahri (A)		“ Xazorasp “ shahri (V)
		Sotilgan miqdori	1 birlik- ning bahosi, so’m	Sotilgan miqdori	1 birlik- ning bahosi, so’m
Kartoshka	kg	1878	760	1960	750
O’simlik moyi	l	940	2100	1800	2150
Shifr	dona	6690	3800	7680	2900

Hisoblang: a)xududiy baho va miqdor alohida indekslarini; b) hududiy miqdor va baho umumiy indekslarini; v) tovar oboroti umumiy indeksini; g) tovar oborotining hajmini omillar (miqdor va baho) hisobidan o’zgarish summasini.


9.6-masala. Quyidagi ma’lumotlarga asoslanib baholar umumiy indeksi va baholar o’zgarishi natijasida aholi tejab qolgan summa yoki qilgan ortiqcha harajat summasi hisoblansin.

Tovarlar	Joriy davr tovar oboroti, mln.so’m	Joriy davrda bazis davrga nisbatan baholarning o’zgarishi, %
Charm poyabzallari	214.0	-10
Atir-upa buyumlari	14.7	+6
Qandolat mahsulotlari	118.9	o’zgarmagan
Sut mahsulotlari	98.4	+2

9.7-masala. Joriy davrning I-II-choraklarda Sadulla ota xususiy firmasiga qarashli do’konlarda sotilgan tovarlar bo’yicha tovar oborotining hajmi quyidagi jadvalda keltirilgan:

Tovarlar	Tovar oboroti, mln.so’m		II-chorakda I-chorakga nisbatan baho o’zgarishi, %
	I-chorak	II-chorak
Radio tovarlar	620	750	+15
Tayyor kiyimlar	315	306	+20
Soatlar	465	490	-10

Hisoblang: a) bahoning alohida indekslarini; b) baho va tovar oborotining umumiy indekslarini; v) indekslarni o’zaro bog’liqligidan foydalanib tovar oborotining fizik hajmi indeksini; g) baholar pasayishi hisobidan aholi tejab qolgan summani.
9.8-masala. Mahsulot tannarxi bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Mahsulotlar	Mahsulot bir birlikning tannarxi, so’m			Joriy davrida ishlab chiqarilgan mahsulotlar, ming dona
	Bazis davr	Joriy davr
A	28	27	5000
B	59	55	8000
V	18	16	2000
G	85	84	6000
D	75	73	5000

Hisoblang: a) tannarxning individual va umumiy indeksini; b) mahsulot tannarxining o’zgarishi natijasida tejab qolingan yoki ortiqcha xarajat summasini.


9.9-masala. Tarmoqlar bo’yicha ishlab chiqarilgan mahsulot haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tarmoqlar	Bazis davrdagi mahsulot qiymati, mln.so’m	Mahsulotning fizik hajmi indekslari
A	20,0	1,470
B	30,0	1,550
V	25,0	0,980
G	15,0	2,100

Barcha tarmoqlar bo’yicha mahsulotning umumiy fizik hajmi indeksini hisoblang.


9.10-masala. Savdo shahobchasi tovar oboroti haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tovarlar	Bazis davrda sotilgan tovarlar qiymati, mln.so’m	Joriy davrda bazis davriga nisbatan sotilgan tovar miqdorining o’zgarishi, %
Ip gazlama	98,5	+5
Jun gazlama	45,0	+15
Ipak gazlama	22,5	-4

Hisoblang: a) tovarlar fizik hajmining alohida va umumiy indekslarini; b) tovar oboroti hajmining o’zgarishiga ta’sir qiluvchi omillarni.
9.11-masala. Sanoat korxonalari bo’yicha ishchilarning ro’yxatdagi o’rtacha soni va ishlab chiqargan mahsuloti (bir turdagi) to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Korxonalar	Ishlab chiqargan miqdori, dona		Ishchilarning ro’yxatdagi o’rtacha soni, kishi
	Bazis davr	Joriy davr	Bazis davr	Joriy davr
1	15000	18900	200	220
2	8500	9400	150	160
3	12400	13500	190	195

Hisoblang: a) davrlar bo’yicha alohida bir kishiga to’g’ri keladigan mahsulot hajmini; b) mehnat unumdorligining o’zgarmas, o’zgaruvchi tarkibli va tuzilmaviy siljishlar indekslarini.


9.12-masala. Toshkent shahar dehqon bozorlaridagi olma savdosi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Bozorlar	Fevral		Aprel
	Sotilgan olma miqdori, ming kg	1 kg ning bahosi, so’m	Sotilgan olma miqdori, ming kg	1kg ning bahosi, so’m
Oloy bozori	40	2000	35	4000
Chorsu bozori	29	1400	23	3200
Farxod bozori	35	1600	29	3600

Bahoning o’zgaruvchan, o’zgarmas tarkibli va tuzilmaviy siljishlar umumiy indekslari hisoblansin.
9.13-masala. Shahar dehqon bozorlarida sotilgan kartoshka miqdori va bahosi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan: