Masharipova zulfira raximboyevnaning

MUNDARIJA
Kirish	………………………………………………………………………..
I-bob.	Adabiyotlar sharhi.........................................................................
1.1	Ionitlarning olinishi va fizik-kimyoviy xossalari..........................
1.2.	Azot saqlagan birikmalarning ionitlarga sorbsiyasi…........................
	I-bob bo’yicha xulosa……………………………………………
II-bob.	Tadqiqot natijalari va ulаrning tahlili …………………………
2.1.	Mahalliy homashyolar asosida ionitlarning olinishi o‘rganish…......
2.2.	Oltingugurt saqlagan ionitga ammiak, mochevina va tiomochevina sorbsiyasi kinetikasini o‘rganish
2.3.	Oltingugurt saqlagan ionitga ammiak, mochevina va tiomochevina sorbsiyasi izotermasini va termodinamik parametrlarining o’zgarishini o‘rganish
2.4.	Texnologik eritmalardan azot saqlagan birikmalarni ionit ishtirokida tozalash ….........................................................................................
	II-bob bo’yicha xulosa……………………………………………..
III-bob	Tajriba qismi....................................................................................
3.1.	Foydalanilgan reagentlar.................................................................
3.2.	Oltingugurt tutgan ionit olinishining tajribaviy metodikasi.........................................................................................
3.3.	Ionitga aminli birikmalarning dinamik va statik almashinuv sig‘imini aniqlash metodikasi.
	III-bob bo’yicha xulosa………………………………………......
Xulosalar.........................................................................................................
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati..............................................................
Ilovalar (chop etilgan ilmiy ishlar)...............................................................

QISQARTMALAR


PVX – polivinilxlorid;
SAS – statik almashinuv sig‘imi;
DAS – dinamik almshinuv sig‘imi ;
IQ- infraqizil
SC- sulfokationit
PEPA- polietilen poliamin

KIRISH
Magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi. Bugungi kunda ion almashinuvchi sorbentlar dunyo miqyosida iqtisodiy faol moddalar bo‘lib, kichik ishlab chiqarish korxonalaridan tortib to yirik sanoat korxonalarida ishlatiladigan suvlarni tayyorlash, texnologik eritmalarni konsentrlash, toksik metallarni me’yorlashtirish kabi masalalarni hal qilishda juda muhimdir. Sanoat tarmoqlari kengayib va rivojlanib bоrgani sari o‘ziga xos xossali ion almashinuvchi materiallarga talab ortib boraveradi. Respublikamizda yirik sanoat korxonalari Navoiy kon-metallurgiya kombinati va Olmaliq kon metallurgiya kombinatlari mavjud ulardan chiqadigan oqova suvlarini tozalashda ko‘p miqdorda ionitlar ishlatiladi. Ushbu korxonalar ehtiyoji uchun ko’p tonnalab ionitlar talab qilinadi. Shu kunga qadar respublikamiz sanoat korxonalarininig ehtiyoji uchun yuz tonnalab ionitlar valyuta evaziga chet eldan olib kelinmoqda. Shunday ekan respublikamizda mahalliy xomashyolardan yangi ion almashinuvchi qatronlar ishlab chiqarish dolzarb muammo hisoblanadi. Shuni inobatga olgan holda mahalliy xomashyodan foydalanish bilan bunday ionitlarni yaratish masalasi dolzarb bo‘lib qolaveradi. Faol sorbentlarni sintez qilishning bir yo‘nalishi sanoatda ishlatiladigan polimerlarni modifikasiya qilishdir. Modifikasiya natijasida nafaqat organik moddaning tuzilishi balki, funksional guruhlarning tarkibi o‘zgarib, selektivligi va tanlavchanligi yuqori bo’lgan sorbentlar olish imkonini beradi. O‘z navbatida bu sorbentlar eritmalarni konsentrlash va ularni tarkibidan azotli ionlarini ajratib olish imkonini beradi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 2 martdagi PF-5953-son «Ilm, maʼrifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili»da amalga oshirishga oid Davlat dasturi to‘g‘risida»gi hamda 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son «O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirishni Harakatlar strategiyasi» to‘g‘risidagi Farmonlari va 2019-yil 3-apreldagi PQ-4265-son «Kimyo sanoatini yanada isloh qilish va uning investitsiyaviy jozibadorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarori hamda mazkur faoliyatga tegishli boshqa meʼyoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarni amalga oshirishda ushbu dissertatsiya tadqiqoti muayyan darajada xizmat qiladi.