Mashg‘ulot. Cho‘kishlar, sovuq urishi va issiq urishlar reja

Hushdan ketish. Butunlay sog‘lom kishilar ham o‘ta dim xonada, charchaganda, qattiq 
qo‘rqqanda, qonni ko‘rganda, yotgan joydan keskin turganda hushdan ketishlari mumkin. 
Ayniqsa, yurak qon tomir tizimi kasalliklarida, kuchli og‘riq va ko‘p qon yo‘qotganda bu hol 
ko‘proq ro‘y beradi. 
Hushni yo‘qotishdan oldingi holatda bosh aylanadi, quloq shang‘illaydi, keskin zaiflik seziladi, 
esnoq tutadi, ko‘z oldi qorong‘ulashadi, sovuq ter bosadi, ko‘ngil ayniydi, qo‘l va oyoq o‘ziga 
bo‘ysunmay qoladi. Odamlarning rangi oqaradi. YUrak urishi sekinlashib ko‘z qorachig‘i 
kengayadi. Ko‘zlar avvaliga olayib keyin yopiladi. Ayni shu payt odam yiqilib tushishi mumkin. 
Agar odam o‘zini biladigan holatda bo‘lsa, uni darhol o‘tirg‘izib, boshini pastga tushurish kerak. 
Bo‘yni va ko‘krak qafasini qisib turadigan kiyimlardan xalos qilish: yoqalarini, bo‘yin bog‘ini 
echish, bo‘ynidagi turli taqinchoqlarni olib qo‘yish kerak. Agar hushdan ketgan vaqti odam 
o‘zini bilmay qolsa uni orqasi bilan chalqancha yotqizish, boshni pastga tushirib, oyoqlarini 
ko‘taribroq qo‘yish lozim. Jabrlanuvchining kamarini bo‘shatib, betiga suv sepib, yuzlariga 
engilgina urish kerak. Bo‘yni va ko‘kragini iloji boricha sovuq suvda ho‘llangan sochiq bilan 
uqalash maqsadga muvofiq.SHundan so‘ng jabrlanuvchiga novshadil spirti hidlatish kerak. Agar
novshadil spirti bo‘lmasa, uning o‘rniga odekolon yoki oddiy oshxona sirkasidan foydalanish 
mumkin. SHu vaqt davomida toza havo kelishini ham ta’minlash kerak. Buning uchun deraza 
darchasi, oynalar yoki eshik ochib qo‘yilishi lozim.Hushni yo‘qotish odatda 3-5 daqiqa davom 
etadi. Agar behushlik holati birinchi yordam ko‘rsatilgandan so‘ng o‘tib ketmasa va belgilangan 
muddatdan uzoq davom etsa, bemorni to‘shakka yotqizib, issiq o‘rab yoki grelka qo‘yib, tinch 
qo‘yish kerak. Imkon bo‘lsa yurak tomchilarini, arslonquyruq yoki kardamon tinitmalarini 
ichirish kerak. Hushini yo‘qotgan kishi o‘ziga kelgach, achchiq choy yoki qahva ichirish lozim. 
YAlpizli yoki moychechakli choy ham yaxshi foyda beradi. Qoida bo‘yicha behush bo‘lgan kishi 
kasalxonaga yotqizilmaydi. Asabdan kelib chiqadigan tez-tez takrorlanuvchi behushlikda 
quritilgan dalachoy, limono‘t, jo‘ka gullaridan choy damlab muntazzam ichib turish tavsiya 
etiladi. Bu o‘simliklarni birgalikda yoki alohida qo‘llash mumkin. O‘simlikdan qancha miqdorda 
choy damlash o‘zingizga havola.

---