Mashinasozlik texnologiyasi

6. Topshiriq berilgan sana
7. Tugallangan diplom loyihaviy ishini topshirish sanasi
Diplom loyihasi rahbari M.Igamberdiyev
Topshiriq bajarish uchun qabul qilindi A.Ne’matjonov
Kafedra mudiri Sh.Yo`ldashev
MUNDARIJA

	Kirish
1	Umumiy qism
1.1	Yeyilgan val detallarni shakli, o’lchamlari, materiali, unga qo’yilgan talablar
1.2	Yeyigan valni qayta tiklash uchun payvandlash usulini aniqlash
2.	Tehnologik qism
2.1.	Separator yeyilgan valini qayta tiklash uchun payvandlash texnologik jarayoni tuzish
2.2.	Yeyilgan valni detallarni qayta tiklash uchun payvandlash materiallarini tanlash va ularni asoslash
2.3.	Yeyilgan detallarni qayta tiklash uchun payvandlash jihozlarini tanlash va asoslash
2.4.	Yeyilgan detallarni qayta tiklash uchun payvandlash rejimlarini hisoblash
2.5.	Qayta tiklangan valsimon detallarni sifat nazorati
2.6.	Qayta tiklangan valsimon detallar uchun payvandlash ishlarini normalash
3.	Konstruktorlik qismi
3.1.	Konstruksiyani yig’ish va payvandlash moslamasini loyihalash
3.2.	Konstruksiyani yig’ish va payvandlash uchastkasini loyihalash
4.	Iqtisodiy qism
5.	Hayot faoliyati havfsizligi
6.	Xulosa

KIRISH
2016-yil 21-dekabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “2017-2019-yillarda to‘qimachilik va tikuv-trikotaj sanoatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari dasturi to‘g‘risida”gi qarori bu borada yangi imkoniyatlar ochdi. . Mazkur dastur 2020-yilga qadar mamlakatimizda paxta tolasini to‘liq qayta ishlash, mamlakatimiz ishlab chiqarish va eksport salohiyatini 2,7 barobar oshirish, ichki va tashqi bozorlarga yetkazib berishni nazarda tutadi. Bu yengil sanoat uchun yangi raqobat ustunligini yaratadi va jahon bozoriga ishonchli chiqish imkonini beradi. Tahlillarga ko‘ra, ayni paytda eksportning qariyb 50 foizini ip-kalava tashkil etadi. Qurilmaning uchiga ventilyator oldiga o‘rnatiladigan separator paxtaga birlamchi ishlov berish jarayonida xom ashyoni ajratish uchun mo‘ljallangan. Separatorning asosiy qismlari vakuum klapanlari, ajratish kamerasini, to'r yuzasini va havo ajratgichni ajratib turadigan. Separatorlarda xomashyoni havodan ajratib turuvchi qism to‘r yuzasi bo‘lib, tiqilib qolgan paxta egiluvchan qirg‘ich bilan tozalanadi. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. mash yuzasi va havo ajratgich. Separatorlarda xomashyoni havodan ajratib turuvchi qism to‘r yuzasi bo‘lib, tiqilib qolgan paxta egiluvchan qirg‘ich bilan tozalanadi. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. mash yuzasi va havo ajratgich. Separatorlarda xomashyoni havodan ajratib turuvchi qism to‘r yuzasi bo‘lib, tiqilib qolgan paxta egiluvchan qirg‘ich bilan tozalanadi. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. xomashyoni havodan ajratib turadigan, to'r yuzasi bo'lib, tiqilib qolgan paxta egiluvchan qirg'ich bilan tozalanadi. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. xomashyoni havodan ajratib turadigan, to'r yuzasi bo'lib, tiqilib qolgan paxta egiluvchan qirg'ich bilan tozalanadi. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. CC-15A tipidagi separator dastlabki konstruksiya sifatida ko‘rib chiqilib, uning eksperimental konstruksiyasi uning asosiy qismlari – qirg‘ich, ekran yuzasi va vakuum klapanida olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan va amaliy tadqiqotlar uchun tayyorlangan. . Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. panjara yuzasi va vakuum valfi. Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan. panjara yuzasi va vakuum valfi. Natijalar shuni ko'rsatdiki, ajratuvchi paxta tolasi va chigitni chiqish joyida shikastlagan va unumdorligi past bo'lgan. Shuning uchun ham yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan g‘o‘zaning tabiiy xossalariga ta’sir qilmaydigan yangi separator konstruksiyasini ishlab chiqish bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish maqsad qilingan.
Paxta ajratish jarayonida separatorning ishlashining pasayishining asosiy sababi paxta to'plarining ko'pchiligi to'r yuzasiga to'g'ri kelishidir. Paxtaning to'r yuzasi bilan uchrashishi sifat ko'rsatkichlarining yomonlashishiga, separatorning aerodinamik qarshiligining oshishiga olib keladi, chunki to'r yuzasi to'liq tola bilan qoplangan va faqat qirg'ichga mos keladigan kichik bir qismi havo tortadi. Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda, to'r yuzasiga mos keladigan paxta miqdorini kamaytirish uchun separator dizayni yaxshilandi. U yulduzcha shaklidagi ko'rsatgich bilan ta'minlangan. konditsioner kamerasidan kirish trubasiga. Uning afzalligi, avval aytib o'tilganidek, paxta xom ashyosining asosiy qismini to'g'ridan-to'g'ri vakuum klapaniga yo'naltiradi. Rod indikatori ajratgichning kirish trubkasi yaqinida to'g'ri holatda tekshiriladi.
Paxta tozalash sanoati - yengil sanoatiing paxtaga dastlabki ishlov beruvchi tarmogʻi. Mazkur tarmoq toʻqimachilik, yogʻmoy, kimyo sanoati tarmoqdariga xom ashyo yetkazib beradi. Paxta tolasi, lint va chigit Paxta tozalash sanoatiye.ning asosiy mahsulotlari hisoblanadi. Oʻzbekistonda dastlabki paxta tozalash korxonasi Toshkentda 1874-yilda qurilgan. Rossiyada paxta xom ashyo_siga boʻlgan talabning ortishi bilan Oʻzbekistonda Paxta tozalash sanoatiye. tez rivojlantirildi. 1885-yilda 9 ta, 1890-yilda 27 ta, 1914-yilda 208 ta paxta tozalash zavodi ishladi. Paxtachilik galla ekinlarini siqib chiqara boshladi. Arrali jin mashinalarda tolani ajratib olish va qoʻlda harakatlantiradigan vintli presslarda tolani presslashdan tashkari barcha ogʻir ishlar qoʻlda bajarilgan. 1920-yillarda Toshkent mexanika korxonasida dastlabki jin mashinalari, linterlar ishlab chikarila boshlandi, presslar esa Boltik, zavodi (Leningrad)dan kel-tirildi. Urushgacha boʻlgan davrda jinlar, linterlar, presslar, ventilyatorlarning konstruksiyasi takomillashtirildi: paxta tozalash korxonalari va paxta tayyorlash maskanlari elektrlashtirildi. Paxta tozalash korxonalarining oʻrtacha mavsumiy ishlash davomiyligi 3 oydan 11 oygacha uzaytirildi. 1940-yilda Oʻzbekiston Paxta tozalash sanoatis.da 538 ming t tola, 15,3 ming t lint va 982 ming t chigit ishlab chiqarildi.
Paxta terish maishnashridyan foydalanish paxtachilikning rivojlanishida muhim bosqich boʻldi. Tayyorlash mas-kanlariga paxta topshirish surʼati oshdi, paxta tozalash zavodlarida esa 1955-yildan qurilish-tozalash sexlari kurila boshladi.
1960-yilgacha Oʻzbekistonda 226 quritish-tozalash sexi ishladi. 1960—65 yillarda Paxta tozalash sanoatis.da tayyorlanayotgan tola si-fatini yaxshilashga imkon beradigan OVP va OVP-A tola tozalagichlar qoʻllanildi. 1966—70 yillarda kuritish-tozalash sexlarining texnologik jihozlari takom№tlashtirildi. Tozalash samaradorligi 45% gacha boʻlgan kuchli 30 VP tola tozalagich, CHX-ZM va 6A_12M rusumli takomillashgan taxta tozalagichlar yaratildi, ROV rusumli paxta tolasi regeneratori qoʻllanildi. Barcha tayyorlangan paxtani oʻz vaqtida qayta ishlash uchun 1971—75 yillarda yangi korxonalar, quritish-tozalash va tozalash sexlarining qurilishini tezla-tish, ularni yangi texnologik uskunalar va mexanizatsiya vositalari bilan taʼminlash choralari koʻriddi, shuningdek, ishlab turgan korxonalarni rekonstruk-siyalash ishlari boshlandi. Korxonalarda yuqori unumli kuritgichlar, tola tozalagichlar, paxta tozalagichlar, gidravlik press ustanovkalari ishlatildi. 80-yillarda samaradorligi yuqori boʻlgan "Mehnat" paxta tozalagichi, "Paxtakor" tola tozalagichi, RX paxta regenera-torlari yaratildi va ishga tushiriddi. 1980-yillar paxtani qayta ishlashda qatnashadigan jami asosiy texnologik jihozlarni yangilash davri boʻldi. Paxtaning sifat koʻrsatkichlarini tezkorlik bilan aniqlaydigan ASX-1 nav aniklagich va VSX-1 nam aniklagichlar yaratildi hamda ishlab chiqarishga joriy qilindi. 1980-yilda 1735,6 ming t paxta tolasi, 217,6 ming t lint, 2387,2 ming t chigit ishlab chiqarildi.
Paxta tozalash sanoatis. boʻyicha ilmiy tadqiqot ishlari 1990-yilgacha Toshkent shahrida joylashgan Paxta sellyulozasi kimyosi va texnologiyasi ilmiy tadqiqot instituti (1959), Markaziy paxta tozalash sanoati ilmiy tadqiqot instituti (SNIIXprom; 1926)da olib borilgan.
Oʻzbekiston mustaqillikka erishga-nidan soʻng respublika Paxta tozalash sanoatis.ning mamlakat iqtisodiyotidagi oʻrni tamomila oʻzgardi. Paxta tozalash sanoatis. mahsulotlari respublikaning asosiy eksport tovarlaridan biriga aylandi. Ilgari paxta tolasi eksporti Markaz tasarrufida boʻlib, uni "Eksportlyon" tashqi savdo birlashmasi va uning Toshkentdagi idorasi amalga oshirib kelgan. 90-yillar boshidan respublika paxta tolasi va Paxta tozalash sanoatis.ning boshqa mahsulotlarini mustaqil holda eksport qilishni boshladi va hozirgi davrda 50 dan ortiq xorijiy mamlakatlariga eksport qiladi. Sohaga yangi texnika, texnologiya jadal surʼatlarda joriy etilmoqda. Xorijiy mamlakatlarning ilgʻor texnologiyasini oʻrganish va joriy etish, tarmoq korxonalarida paxta tolasi boʻyicha jahon standartlariga oʻtish uchun AQSH, Shveysariya va boshqa mamlakatlardagi firmalarda ishlab chikarilgan priborlar va texnologiyani qoʻllash borasida xalqaro ilmiy-texnikaviy hamkorlik yoʻlga qoʻyildi. Turkiya va boshqa xorijiy davlatlar il_miy-texnikaviy hamkorlikda Fargʻona, Xorazm, Qashqadaryo viloyatlari va Qoraqalpogʻistonda paxtani qayta ishlashdan tayyor toʻqimachilik mahsulotlari ishlab chiqarishga qadar boʻlgan jarayonlarni qamrab oladigan kombinatlar qurilishi boshlandi.
Oʻzbekiston Paxta tozalash sanoatis.da 128 ta paxta tozalash korxonasi (zavodi), 511 ta paxta qabul qilish (tayyorlash) maskani bor (2003). Asosiy texnologik jarayonlarda 298 paxta quritgich, 1431 tozalash mashinalari, 372 tola ajratish (jin), 1397 lint ajratish mashinalari, 370 presslar oʻrnatilgan. 2000—2003-yillarda 5 ta yangi paxta tozalash korxonasi ishga tushirildi, 20 dan ortiq korxo-na rekonstruksiya qilindi. Oʻzbekistonda paxta tozalash korxonalarida yagona texnik siyosat olib borish vazi-fasi "Oʻzpaxtasanoat" uyushmasi zimma-siga yuklatilgan. Respublikada 992,8 ming t tola, 70,9 ming t lint, 1544,7 ming t chigit tayyorlanadi (2003; 2000-yilda tegishlicha 995,1; 64,8; 1517,6).
Paxta tozalash sanoatis. Xitoy, AQSH, Hindiston, Pokiston, Turkiya, Meksika, Avstraliya, Misr kabi asosiy paxta yetishtiruvchi mamlakatlarda ayniqsa rivojlangan.