Mashinasozlik

8-rasm.Qoplamalarda uchragan darzlar. 

 

Qoplangan materiallarning yeyilishga chidamliligini qisqacha tavsifnomasi 

4-jadvalda keltirilgan [11, 12, 13]. 

 

 

 

 

 

---

29 

Qoplangan materiallarning yeyilishga chidamliligini  qisqacha tavsifnomasi 

4-jadval 

Qoplama materiallar 

Metalning qattiqligi  HV, kg/mm

2

 

Nisbiy 

yeyilishga 

chidamliligi 

Ɛ 

Qoplangandan 

so’ng 

Qoplangandan va 

toblangandan 

so’ng 

Np-30XGSA 

218 

564 

0,87 

Sv-08G2S 

196 

- 

- 

Np-65G 

230 

610 

1,12 

Sormayt-1,5%  alyuminiy, 

himoya gazi argon 

508 

- 

4,10 

US-25-1,5% 

alyuminiy, 

himoya gazi argon 

568 

- 

4,19 

FBX-6-2-1,5%  alyuminiy,  

himoya gazi argon, 

614 

- 

4,68 

PG-XN80SR3, himoya gazi 

argon 

462 

- 

4,76 

Sormayt-20%  ferrosilitsiy, 

himoya gazi-SO

2

 

470 

- 

3,76 

US-25%-2,0%  ferrosilitsiy, 

himoya gazi SO

2

 

527 

- 

3,82 

FBX-6-2-1,5%  ferrosilitsiy, 

himoya gazi-SO

2

 

586 

- 

4,23 

Sormayt-6% 

alyuminiy, 

himoya gazi azot 

454 

- 

3,55 

US-25-6% 

alyuminiy, 

himoya gazi  azot 

511 

- 

3,63 

FBX-6-2-45%  alyuminiy,  

himoya gazi  azot, 

575 

- 

4,20 

Sv-08MX  85  %,  PG-SR4 

15 %, himoya gazi argon 

418 

- 

3,14 

 

3.3. Qoplashning optimal rejimini belgilash. 

 

Tirsakli  vallarni  bo’yinlarini  qoplash  vintsimon  chizig’lari  bo’yicha 

tebranuvchi plazmatron bilan  amalga oshiriladi. Qoplama materialning tarkibi  sim 

Sv-08MX (85%) kukun PG-SR4 (15%).   

Tebranish  amplitudasi  va  qoplash  qadami  usulining  ishlab  chiqarish 

unumdorligiga  bog’liq.  Payvandlash oldin bo’yinlaridan amalga oshiriladi,  undan 

---

30 

so’ng galtellarga o’tiladi. Galtellarni qoplash uchun maxsus mexanizm ishlatiladi. 

Mexanizmning  asosiy  vazifasi  plazmatron  bilan  detalning  orasidagi  masofani  bir 

xil ushlab turish uchun. 

5-jadval 

№ 

Parametrlar 

Birlik 

Qiymat 

1.

  Umumiy plazma yoyining quvvati 

Vt 

200-210 

2.

 

Shu jumladan,  detalga uzatib beradigan 

elektr quvvati 

Vt 

140-150 

3.

  Simga uzatib beradigan elektr quvvati 

Vt 

50-60 

4.

  Yoyning kuchlanishi 

V 

30-35 

5.

  Plazma yoyi hosil qiluvchining gaz sarfi 

l/min 

1,5-2,0 

6.

  Yo’naltiruvchining gaz sarfi 

l/min 

2,5-3,0 

7.

  Himoyalovchining gazsarfi 

l/min 

5-6 

8.

  Plazmatronning tebranish amplitudasi 

mm 

7 

9.

  Plazmatronning tebranish chastotasi 

min

1

 

60-70 

10.

  Plazmatronning qoplash qadami 

mm/ayl 

6 

11.

  Plazmatronning qoplash tezligi 

m/soat 

18-21 

 

Turli  usullarda  optimal  rejimda  qoplangan  tirsakli  valning    ko’rinishi 

quyidagi rasmda ko’rsatib keltirilgan. 

 

9-rasm. Turli usullarda optimal rejimda qoplangan tirsakli valning  ko’rinishi. 

a-flyus qatlami ostida avtomatik payvandlab qoplash usulida; b-plazma yoyi 

yordamida kombinatsiyalashgan qoplash usulida. 

 

Dvigatellarining 

tirsakli 

vallarini 

plazma 

yoyi 

yordamida 

kombinatsiyalashgan qoplash usulining texnologiyasi quyidagi jadvalda keltirilgan 

[14]. 

---

31 

Plazma yoyi yordamida kombinatsiyalashgan qoplash usulining texnologik 

xaritasi 

6-jadval 

№ 

Jarayon nomi 

Texnologiyasi 

Jihoz 

1.

    Yuvish 

Kaustik so’dani issiq eritmasida 

tirsakli valni yuvib chiqish 

Yuvish mashinasi yoki 

maxsus yarim avtomatik 

vannalar 

2.

   

Nuqsonlarni 

aniqlash 

Detalning barcha yuzalari 

tekshiriladi. O’lchamlari 

aniqlanib saralanadi 

Stol ORG1468-01, 

o’lchov asboblari 

3.

    Tokarlik 

Detalning o’q markazini 

yangilash 

Tokarlik-vintqirqar 

stanogi 1 k-62 

4.

   

Bo’yinlarni 

qoplash uchun 

jilvirlash 

Detalning yuzasidagi zanglarni 

yo’qotish 

3M184 jilvirlash 

dastgohi 

5.

   

Plazma yoyi 

yordamida 

qoplash 

Detalning bo’yinlari kerakli 

o’lchamgacha payvadlab 

qoplanadi 

OKS-9129 plazma yoyi 

yordamida qoplash 

dastgohi 

6.

    Jilvirlash 

Detalning payvadlangan 

yuzasining xaqiqiy o’lchami 

chegaraviy o’lchamlar orasiga 

yetguncha jilvirlanadi 

3M184 jilvirlash 

dastgohi EX40SM16K 

jilvirlash toshi 

7.

    Nazorat 

Detalning qayta tiklangan va 

jilvirlangan barcha yuzalari 

ishga yaroqlilikka va 

o’lchamlari tekshiriladi 

 

 

3.4. Hozirda mavjud plazmatronlarning tahlili va yangi plazmatronning 

konstruktsiyasi. 

 

Plazma  yoyi  yordamida  qayta  tiklash  dastgoxining  asosiy  qismi  sifatida 

plazmatron  hisoblanadi.  Plazmatronlarnig  konstruksiyasini  yaratishda  turli  xil 

talablar qo’yiladi: 

•  plazmotronning  ichida  va  tashida  hosil  qilinadigan  yoylarning  ishonchli 

yopishishini ta’minlash. 

•  plazmotronning  qismlari  uzoq  muddatli  va  yuqori  haroratga  erimasdan  chidab 

berishi. 

---

32 

•  plazmotronning tayyorlashda uni tag’mirlashda texnologik murakkab bo’lmasligi 

va ishlash jarayoniga qulay bo’lishi kerak. 

•  plazmotroning  konstruksiyasini  yaratishda  qimmatbaho,  defitsit  bo’lmagan 

materiallardan  foydalanish,  sovutish  uchun  minimal  suvdan  foydalanish,  hosil 

qilinayotgan issiqligni va ishchi gazlarni minimal yo’qotishni ta’minlab berish. 

•  qoplash uchun mo’ljallangan plazmotronlar payvadlash chokini muhitdagi salbiy 

gazlardan kafolatli himoyani ta’minlab berishi.   

Mashinasozlik  texnikalarini  plazma  yoyi  yordamida  qoplashda  turli-xil 

plazmatronlar  qo’llanib  kelinmoqda.Ularning  umumiy  ko’rinishlari  quyidagi 

rasmlarda keltirilgan. 

 

 

 

a) 

b) 

c)