Masofadan o’qitish tizimlari

Masofadan o’qitish tizimlari.
Reja:

1. 
   Masofadan o’qitish tizimlari haqida.
   
2. 
   Kongress Virtual kutubxonasi
   
3. 
   WWW Virtual kutubxonasi
   
4. 
   Milliy elektron kutubxonalar
   

Masofadan o’qitish uslubi – bu sirtki o’qishning yangi shaklidir. Masofadan o’qitish bu mustakil o’qishdir.
Masofadan o’qitishning yana bir afzalligi shun daki,un da ukuvchi uziga kulay vaqtda va xattoki ishdan ajralmagan holda o’qishi mumkin. Yirik korxonalar mutaxassislari malakasini oshirish yoki uzgartirish uchun shu usuldan foydalanib,yiliga millionlab dollarni tejeydilar.
Masofadan o’qitishning yana bir afzallik tomoni unda o’qish mudati ukuvchi uzi belgilaydi, yani talaba uzi ixtiyoriy paytda o’qishni boshlaydi.,materiallarni o’qituvchi
Nazoratida uzlashtiradi. Uzlashtirish topshiriklarini, testlarni bajarishga qarab aniqlanadi. Ukuvchi berilgan programmani kancha tez uzlashtirsa,shun cha tez o’qishi tugaydi va guvoxnoma oladi.Programmani uzlashtira olmasa,un ga mustakil ishlab,o’qishini davom ettirishga imkon beriladi.
Masofadan o’qitish odatda ishlayotganlar,onalar,o’qiyotgan biror mutaxassislikni egallash yoki malakasini oshirish maqsadida o’qiydi.
Masofadan o’qitish tashkiliy iktisodiy afzalliklarga ega.Masofadan o’qitish uchun talabalar auditoriyalar,yotokxonalar zarur emas.Masofadan o’qitishda moliyaviy harajatlar asosan ukuv-uslubiy materiallarni tayyorlash uchun ,maxsus auditoriyalar uchun sarflanadi.Masofadan o’qitish sifatini eng asosiy omillardan biri – ukuv uslubiy materiallarni sifati.
Masofadan o’qitish – bu internet tarmog’i orqali sizga kulay bo’lgan vaqtda o’qishdir. Masofadan o’qitishning tarkibiy belgilari :o’qituvchi,ukuvchi,kommunikatsiya.Masofadan o’qitish uslubiy materiallari kuydagilar:
- Darslik
- Audio va video darsliklar
- On-layn darsliklar
- multimedia elektron darsliklar.
Masofadan o’qitishni amalga oshirish uchun kerakli manzilni internetdan topib,manzilga kirib,bu o’qish talabasi bulish uchun maxsus shakl tuldirishingiz zarur.Keyin kredit kartochkangizni raqamini kiritishingiz zarur. Muzokara asosan elektron pochta orkali amalga oshiriladi.O’qish jarayonida talaba darsliklardan,elektron kutubxona va darsliklardan, elektron formulalardan, videokonferentsiyalardan foydalanadi.Bun da o’qish indvidual shaklda olib briladi. Maxsus programmmalar asosida multimedia vositalari va kameralar bilan jixoslangan ikki yoki un dan ortik kompyuterlar yordamida tibbiyot markazlari urtasida vidiokonferentsiyalar tashkil etish mumkin.
Respublikamizda bir nechta elektron rastalar mavjud.http ://WWW.urshop.uz –STIV
Kompaniyasi elektron rastasi, kompyuter va ofis anjomlari. Korxonalar tezkor uzgartishlar kiritib,harajatlarni kamaytirishga kirishdilar.Natijada elektron ofislar yaratildi.Elektron ofislar korxona ishida ko’pgina kulayliklar yaratdi.
Bu xujatlar bilan ishlash;korxona ma‘lumotlar bazasini ochiq tizimi yaratilganligi; korxona ishchilari barcha yangiliklardan va jarayonlardan ixtiyoriy joyda, ofisda, uyida va safarda bulishi va kuzatish imkoniyatiga egaligidir.
Korxonalar tezkor uzgartishlar kiritib ,harajatlarni kamaytirishga kirishdalar. Natijada elektron ofislar yaratildi.Elektron ofislar korxona ishida ko’pkina kulayliklarni yaratdi.
Bu- xujjatlar bilan ishlash, korxona ma‘lumotlar bazasini ochiq tizimi yaratilganligi, korxona ishchilari barcha yangiliklardan va jarayonlardan ixtiyoriy joyda : ofisda,uyda va saforda xabardaor bulish va kuzatish imkoniyatiga ega.
Elektron kutubxona Internetning ajoyib imkoniyatlaridan biridir. Bu kutubxonaning elektron shaklidir. Kutubxona deganda odatda ko’z oldimizga kitoblar turgan uzundan – uzoq kitob javonli katta xonalar keladi. Elektron kutubxonada javonlar vazifasini jildlar, kitoblar vazifasini Internet sahifalar bajaradi. Bu kutubxona ma‘lumotlari elektron ko’rinishda bo’ladi va kompyuterda joylashadi. Bu kutubxonadan foydalanish juda kulay. Siz dun yoning ixtiyoriy nuqtasidan elektron kutubxona ma‘lumotlaridan foydalana olishingiz mumkin. Yana bir kulay tomoni zarur ma‘lumot nusxasini kuchirib olishingiz mumkin. Elektron kutubxonadan foydalanishingiz uchun kompyuter, modem va Internet tarmogi bulishi yetarli.
Faraz qilaylik, elektron kutubxonadan foydalanmoqchisiz. Biror ma‘lumot bilan tanishmoqchisiz. Kompyuter va Internet yordamida ma‘lumotni bir necha daqiqada topish mumkin. Ma‘lumot dunyoning ixtiyoriy nuqtasidan bir pastda ekranda tasvirlanadi. Bun ing uchun Siz kompyuterning tugmachasini bosishingiz va elektron kutubxonaga kirishingiz yetarlidir. Bir necha dakikada ma‘lumot kuz oldingizda namoyon bo’ladi. Bu mu‘jizani eslatadi. Bu mu‘jiza virtuallik deb ataladi. Unga faqat kompyuter va maxsus tarmok orkali erishish mumkin. Bir necha yil avval bir makolani topishga bir necha oy vaqt sarflash zarur edi. Bugun buning uchun boshka shaharga borish va vaqt sarflash zarurati yukoldi. Elektron kutubxonalar yordamga keldi. Elektron kutubxonalarni tulicha nomlashadi:
. Elektron kutubxona
. Virtual kutubxona
. v- kutubxona
. v- library
. digital library
Virtual kutubxona uzi nima? Oxirgi paytda virtual dun yo, virtual olam, virtual dust kabi so’zlar paydo buldi. Virtual so’zining ma‘nosi bu tasavvur qilishdir. Virtual kutubxona bu odatdagi kutubxonaning abstrakt ko’rinishidir. Bu kutubxona kitoblari, jurnallari va ruznomalari kitob javonlarda emas, balki kompyuter xotirasiga joylangan bo’ladi. Bu kompyuterda yoki kompyuter maxsus qurilmalarida raqamli formatda saklanadigan ma‘lumotlarning tuplamidir. Bu bosma, audio, video va multimedia ma‘lumotlaridir. Ma‘lumotlar hajmiga qarab Serverlar bitta yoki tarmok bilan boglangan bir necha kompyuterlardan iborat bo’ladi. Elektron kutubxonada kutubxonachi bulmaydi, shun ing uchun zarur kitob yoki ma‘lumotni kompyuter javonlaridan Siz uzingiz kidirasiz.
Elektron kutubxona odatdagi kutubxonadan bir kancha kulayliklarga ega:
. Joyning tejamlanishi, ya‘ni kitoblarni saklash uchun maxsus joyning zarurati yukligi.
. Nodir asar va ma‘lumotlarni saklash va ulardan foydalana olish imkoniyatining mavjudligi
. Foydalananishning kulayligi va yengilligi.
. Qidiruv tizimlarining mavjudligi.
. Ma‘lumotlar hajmining cheklanmaganligi.
. Ma‘lumotning audio, video va kompyuter grafikasi yordamida sifatli va yaxshirok aks ettirish mumkinligi.
. Vaqtning tejalishi va cheklanmaganligi, ya‘ni un dan 24 soat mobaynida foydalanishingiz mumkin.
. Kushimcha xizmatlarning mavjudligi.
Demak, elektron kutubxona bu turli ma‘lumotlar jamlangan Internet sahifasidir. Bu sahifani kutubxonalardagi maxsus markaz mutaxssislari ma‘lumotlarni mun tazam ravishda kompyutarga kiritadi va yigadi. Ya‘ni ma‘lumotlar doimo yangilanib turiladi va kutubxona hajmi kengayib boradi.
Kutubxona bilan qanday ishlash mumkin. Buning uchun kutubxona adresini Adres maydoniga yozishingiz zarur. Odatdagi kutubxona singari elektron kutubxona ma‘lumotlari mavzu yoki alfavit buyicha tartiblanadi.SHuning uchun zarur ma‘lumotni shu tartibda topish mumkin. Virtual kutubxona haqida batafsil ma‘lumot bilan [1] da, yoki HTT:// vlibrary.freenet.uz sahifasida tanishishingiz mumkin. Hozirgi kun da elektron kutubxonalar soni son - sanoqsizdir. Kutubxonlar, un iversitetlar, ba‘zi tashkilotlar uz elektron kutubxonalariga ega. Uzbekistonda ham kutubxonalar mavjud. Kuyida ba‘zi elektron kutubxona manzillari va tavsifini keltiramiz.