Masofaviy att 2201 guruh talabasi Ismoilov Elnur 2-амалий машғулот. Ахборот технологиялари ёрдамида рақобат Ишдан мақсад

3. Ўзаро эркин рақобат
Британия энциклопедиялари ичида энг яхшиси Википедия ҳисобланади. Wikipedia.org Британия энциклопедияси бепул реклама ва хизматларни кўрсатувчи бошқа ресурслар манбаалари билан боғлиқ қийинчиликларга дуч келмокда. Википедианинг ривожланиши ташқи фойдаланувчиларга боғлик бўлиб, улар муайян мавзу бўйича мазмунларни яратишлари ва таҳрирлашлари мумкин.
Ким бепул ишлайди? 19-асрда Оксфорд инглиз луғатини яратиш даври мобайнида муҳаррирлар матбуотда кенг қўлланиладиган маълумотлар ва мақолаларда ишлатиладиган сўзларни талаб қилишган.
20-асрда AOL.com AOL.com ўз чатини назорат қилиш учун 1000 дан ортиқ кўнгиллиларни топган. Amazon.com веб сайтидаги китобларни шарҳлаш учун 100000 дан ортиқ китобхонларни жалб қилган. 21-асрда Википедиа биринчи миллионли электрон нашрини 2006 йил мартда чоп этди. Бугунги кунда Википедиада 200 дан ортиқ тилда икки миллионга яқин электрон шаклдаги мақола ва материаллар мавжуд.
Бугунги кунда Википедиа материаллар сифати бўйича рақобатбардошлими? Википедиа ўз мижозларига ўз сиёсатига амал қилган ҳолда маълумотларни таҳрирловчи ва бошқарувчи воситаларни таклиф қиладими? Шунингдек Википедиа кўнгилли администраторлар ёрдамида вандаллардан муҳим мақолаларни ҳимоя қилишга муҳтож.
2005 йил декабрида чоп этилган 50 га якин мақолада 4 та муҳим аҳамиятга эга бўлган ҳатоликлар аниқланди. Alexa.com рейтинг агентлиги Wikipedia.org саҳифасига интернет фойдаланувчиларинининг кириши бўйича жаҳонда 17 ўринни берган.
Википиедиа электрон энциклиопедиаси бугунги кунда жаҳонда ўз ўрнига эга. Ушбу энциклиопедиада чет тилларида киритилган маълумотлар мунтазам тарзда архивланиб борилмоқда. Шунингдек ўзининг бир қатор сервисларига эга: (commons.wikimedia.org), (www.wiktionary.org) ва (www.wikinews.org).
a. Википедиа энциклиопедиасининг “уддабуронлик” бўйича критерияси нимадан иборат?
b. Википедиа энциклиопедиасининг “виртуал” бўйича критерияси нимадан иборат?
c. Википедиа энциклиопедиасининг “билимларни яратиш” бўйича критерияси нимадан иборат?
d. Британия энциклиопедиасидан фойдаланиш бўйича янги таҳдидларга қандай чоралар кўрилган?
Vikipediya muhim va keng qoʻllaniladigan onlayn ensiklopediyaga aylandi.
Vikipediya mezonlari:
a. Chidamlilik:
"Muvofiqlik" mezonlari:
Vikipediyaning mustahkamligi uning hamkorlikdagi tabiatiga asoslanadi. Platforma doimiy ravishda tarkibni o'z hissasini qo'shadigan, tahrirlaydigan va ko'rib chiqadigan ko'ngillilarning katta jamoasiga tayanadi.
Ochiq tahrirlash tez yangilanishlar va tuzatishlar kiritish imkonini beradi, eskirgan yoki noaniq ma'lumotlarga chidamliligini oshiradi.
Vikipediya siyosati va yoʻriqnomalari, masalan, ishonchli manbalar va neytral nuqtai nazar, kontent sifatini saqlab turish orqali mustahkamlikka hissa qoʻshadi.
b. Virtual:
"Virtual" mezonlari:
Vikipediya kontekstida "virtual" platformaning raqamli va onlayn tabiati bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Vikipediya virtual ensiklopediya bo'lib, u elektron shaklda mavjud bo'lib, butun dunyo bo'ylab internet orqali kirish mumkin.
Virtual tabiat real vaqt rejimida hamkorlik qilish va butun dunyo bo'ylab hissa qo'shuvchilardan yangilanishlar olish imkonini beradi.
c. Bilim yaratish:
“Bilim yaratish” mezonlari:
Vikipediyaning vazifasi bepul, hamkorlikka asoslangan va mavjud bilimlar omborini yaratishdir.
Platforma bilimlarni yaratish va saqlash mezoni sifatida tekshiriluvchanlik, betaraflik va ishonchli manbalarni ta'kidlaydi.
Vikipediya mavzuning har tomonlama ko'rinishini taqdim etish uchun ishonchli manbalardan olingan ma'lumotlarni sintez qilishni rag'batlantiradi.
d. Britannica entsiklopediyasiga yangi tahdidlarga javob:
Yangi tahdidlarga javob:
Vikipediya Britannica entsiklopediyasi kabi an'anaviy ensiklopediyalarga bepul va oson kirish mumkin bo'lgan ma'lumotlarni taqdim etish orqali jiddiy muammo tug'dirdi.
Vikipediyaning hamkorlikdagi tabiati tezkor yangilanish va kontentni kengaytirish imkonini berdi, bu uni dinamik va rivojlanayotgan manbaga aylantirdi.
Raqobat qilish uchun an'anaviy ensiklopediyalar raqamli versiyalarni taqdim etish, onlayn mavjudligini oshirish va kontentning aniqligini ta'minlash orqali moslashishi kerak bo'lishi mumkin.
Qo'shimcha ma'lumot:
Kontent sifati:
Vikipediya kontentining sifati doimiy muhokama mavzusidir. U katta hajmdagi ma'lumotlarni taqdim etsa-da, ochiq tahrirlash modeli mumkin bo'lgan noto'g'ri va noaniqliklar haqida tashvish uyg'otadi.
Vikipediya tahrir siyosati, hamjamiyat asosidagi moderatsiya va iqtibos talablari orqali kontent sifatiga murojaat qiladi.
Ma'lumotlarni tahrirlash va boshqarish vositalari:
Vikipediya foydalanuvchilarga ma'lumotlarni tahrirlash va boshqarish uchun bir qator vositalarni taqdim etadi. Platformada intuitiv tahrirlash interfeysi, hamkorlik uchun muhokama sahifalari va kontent yaratish va tahrirlash bo‘yicha ko‘rsatmalar mavjud.
Ko'ngilli ma'murlar:
Vikipediya muhim maqolalarni vandalizmdan himoya qilish va boshqarish uchun ko'ngilli ma'murlarga tayanadi. Ushbu ma'murlar platformaning yaxlitligini saqlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Xalqaro mavjudligi:
Vikipediyaning 200 dan ortiq tilda mavjudligi uning global ma'lumot manbai bo'lishga intilishini aks ettiradi.
Shuni tan olish kerakki, Vikipediyaning kuchi uning turli xil foydalanuvchilar bazasining hissasi bilan moslashish va rivojlanish qobiliyatidadir. U qiyinchiliklarga duch kelgan bo'lsa-da, platforma butun dunyo bo'ylab foydalanuvchilar uchun qimmatli va mavjud ma'lumot manbai bo'lib qolmoqda.