Масъул муҳаррир: Файзиев Шохруд Фармонович, ю ф. д., доцент

a
(ogʻirlik yoki hajm oʻlchov birliklarida 
ifodalanishi mumkin); 2-aralashma, eritma yoki qotishma tarkibidagi moddaning massasi - M
m
 
(ogʻirlik yoki hajm oʻlchov birliklarida ifodalanishi mumkin); 3-moddaning aralashma, eritma 
yoki qotishmadagi konsentratsiyasi - K (foizlarda yoki kasr koʻrinishida ifodalanishi mumkin). 
Bu uchta elementni oʻzaro bogʻlovchi formulalar: 
𝑴
𝒎
=
𝑴
𝒂
∙ 𝑲
𝟏𝟎𝟎% , 𝑲 =
𝑴
𝒎
𝑴
𝒂
∙ 𝟏𝟎𝟎% 
Masalalarni yechishda hajmlarning saqlanish qonunidan foydalaniladi. Agar
ikkita eritma (qotishma) aralashma hosil qilinsa, bu aralashmaning hajmi shu ikkita
eritma (qotishma) hajmlarining yigʻindisiga teng: V
1
+V
2
=V 
Xuddi shuningdek, massalarning saqlanish qonunidan ham foydalaniladi. Agar ikkita 
eritma (qotishma) aralashma hosil qilinsa, bu aralashmaning massasi shu ikkita eritma 
(qotishma) massalarining yigʻindisiga teng: m
1
+m
2
=m 
Masalalarni yechimini izlash jarayonida uning qulay modelini tuzish va undan 
foydalanish ancha samaralidir. Biz quyidagi sxemani tuzishni taklif qilamiz: 
  Masala. 20 % li 100 gr tuzli eritmaga 10 % li 300 gr eritma aralashtirildi. Aralashmaning 
konsentratsiyasini aniqlang? 
Yechish: Berilganlar asosida sxemani toʻldirib olamiz: 
ARALASHMA VA QOTISHMALARGA DOIR MASALALARNI ALGEBRAIK 
USULDA ISHLASH USULLARI
Qorjavova Oygul Ismatovna
Zarafshon shahar 
13-sonli AFChOʻI maktabi matematika fani oʻqituvchisi
Tel: [phone]

---

209
17
Massalarning saqlanish qonuniga koʻra, quyidagi tenglik oʻrinli boʻladi: 20+30=4x. 
Ushbu tenglamani yechib, x=12,5 ni hosil qilamiz. 
Javob: 12,5% 
Aralashma, eritma va qotishmaga doir masalalar klassik algebraik usul bilan yechish 
orqali oʻquvchilarning mantiqiy fikrlash zanjirini qurishga imkon beradi. Bunday tipdagi 
masalalar klassik hisoblanib, bir qancha masalalarni yechishga asos boʻladi.