Matematika fani

MMIBDO’: _____________________ 
 
 
 
 
 

---

www.Infoedu.uz  
Sana:________________ 
30-Mavzu: Oxiridan boshlab yechiladigan masalalar. 
Elementar masala. Yashikda bir qancha olma bor edi. Birinchi
bola yashikdagi olmaning to`rtdan birini va yana 3 tasini olgan. Ikkinchi
bola qolgan olmaning uchdan birini va 4 tasini oldi. Uchinchi bola
qolganining yarmini va yana 6 tasini olgan. Shundan keyin yashikda 2
ta olma qolgan. Yashikda qancha olma bo`lgan va har bola qanchadan
olma olgan? 
Yechilishi. Bunday tipdagi masalalarni oxiridan boshlab yechish
osonroq bo`ladi.
1) yashikda 2 ta olma qolgan, bundan oldin uchinchi bola 6 ta
olma va undan ham oldin yashikda qolgan hamma olmaning yarmini
olgan. Bundan ko`rinadiki, uchinchi bola yashikdagi olmaning yarmini
olibdi. 8 olmaga (2+6=8) teng bo`lgan ikkinchi yarmi yashikda qolibdi.
Demak, uchinchi bola 8+6=14 ta olma olgan va yashikda ikkita olma
qolgan. Shunday qilib, ikkinchi bolada yashikda 16 ta olma qolgan edi.
2) ikkinchi bola 4 ta olma olgan, bundan keyin 16 ta olma qolgan.
Demak, ikkinchi bola qolgan hamma olmaning
1
3
ni olgandan keyin
yashikda olmaning
2
3
qismi yoki 20 dona olma qolgan. U hamma
olmaning
1
3
ni, ya`ni 10 ta olma va yana 4 dona olma – hammasi
bo`lib, 14 dona olma olgan; bundan keyin 16 dona olma qolgan.
Demak, birinchi boladan keyin 30 dona olma (14+16=30) qolgan. 
3) birinchi bola uchta olma va bundan oldin yashikda bo`lgan
hamma olmaning
1
4
qismini olgan. U
1
4
qismini olganda yashikda
hamma olmaning
3
4
qismi, ya`ni 33 olma (3+30=33) qolgan. U , hamma
olmaning
3
4
qismini, ya`ni 11 ta olma (33:3=11) olgan va yana 3 ta
olma olgan, hammasi bo`lib, 14 ta olma olgan, yashikda esa 44 ta
olma (11 4=44) bo`lgan.