Matematika fani

MMIBDO’: __________________
 
 
 
 
 
 
 
 

---

www.Infoedu.uz  
Sana:________________ 
9-Mavzu: Masalalarni tenglamalar sistemasi yordamada yechish.  
Masalalarni tenglamalar sistemasi yordamida yechish ko`pincha quyidagi sxema 
bo`yicha olib boriladi, ya'ni:
1) noma'lumlar uchun belgilashlar kiritiladi va masala mazmuniga mos 
tenglamalar sistemasi tuziladi;
2) tenglamalar sistemasi yechiladi;
3) masala shartiga qaytib, javob yoziladi.
Masala. Agar ikki son yig`indisining ikkilangani ularning ayirmasidan 5 ta 
ortiq, shu sonlar yig`indisining uchlangani esa ular ayirmasidan 8 ta ortiq bo`lsa, 
bu sonlarni toping.
1) Tenglamalar sistemasini tuzish.
Aytaylik, x, y — izlanayotgan sonlar bo`lsin. Bu holda masalaning shartiga 
ko`ra, quyidagiga ega bo`lamiz:
(3)
2) Sistemani yechish.
Avval (3) sistemaning tenglamalarini soddalashtiramiz:
(4)
(4) dagi ikkinchi tenglamani hadlab, 2 ga bo`lamiz va uni birinchi 
tenglamadan ayiramiz: _ x + 3y = 5
x + 2y = 4
___________
y = 1
y = 1 ni (4) sistemaning birinchi tenglamasiga qo`yib, x + 3·1 = 5, x = 2 
ekanini topamiz.
Javob. Izlanayotgan sonlar 2 va 1. ▲ 
1-masala: 
13000 so`mga 4 kg shakar va 7 kg oliy navli un sotib olindi. Agar 3 kg un 
ikki kilogramm shakardan 1300 so`m qimmat tursa, 1 kg shakar va 1 kg 
unning narxini toping. 
A 
1150 so`m, 1250 so`m 

---

www.Infoedu.uz  
B 
1150 so`m, 1200 so`m 
C 
100 so`m, 1350 so`m 
D 
1200 so`m, 1100 so`m 
2-masala 
Birinchi o`quvchi 3 soat ikkinchisi esa 2 soat ishlab birgalikda 36 ta detal 
tayyorlaganlar. Agar ular birgalikda 1 soatda 14 ta detal tayyorlashgan bo`lsa, 
har biri nechtadan detal tayyorlaganlar? 
A 
24 ta, 12 ta 
B 
30 ta, 16 ta 
C 
18 ta, 18 ta 
D 
14, ta 22 ta 
3-masala 
Bolalar bog`chasi uchun kilogrami 2000 so`m va 2500 so`mlik ikki xil 10 kg 
pechenye sotib olindi va hammasiga 22000 so`m to`landi. Har turdagi 
pechenyedan necha kilogram olingan? 
A 
6 kg, 3 kg 
B 
5 kg, 5 kg 
C 
6 kg, 4 kg 
D 
3 kg, 7 kg 
4 -masala
4 ta ot va 10 ta sigir uchun kuniga 88 kg ozuqa ajratishdi. Agar 2 ta otga 
5 ta sigirga qaraganda 4 kg ortiq berishganligi ma`lum bo`lsa, har bir otga va 
har bir sigirga kuniga qanchadan ozuqa berishgan? 
A 
12 kg, 3 kg 
B 
10 kg, 6 kg 
C 
12 kg, 4 kg 
D 
12 kg, 6 kg