Matematika fanidan davlat ta’lim standarti

Geometrik shaklllar

• geometrik shakllar: nuqta, to‘g‘ri chiziq, kesma, burchak, ko‘pburchaklar, uchburchak, to‘g‘ri to‘rtburchaklar, aylana va doira, kub va shar, kesma uzunligini o‘lchash va berilgan uzunlikdagi kesmani yasash.

  
  

• ko‘pburchak perimetrini hisoblash. geometrik shakl yuzi, yuz o‘lchov birliklari (santimetr, kvadrat, detsimetr, kvadrat, metr kvadrat,)

  
  

Boshlang‘ich maktab 4-sinf bitiruvchisining matematik tayyorgarligiga qo‘yiladigan minimal talablar

4-sinf yakunida matematikani o‘rganish natijasida har bir o‘quvchi quyidagilarni

bilishi va tushunishi zarur:

• 1 dan 1 000 000 gacha bo‘lgan ketma-ket kelgan sonlar qatori haqida tasavvurga ega bo‘lish;

  
  

• bir xonali sonlarni qo‘shish va mos ayirish jadvallarini yoddan bilish;

  
  

• bir xonali sonlarni ko‘paytirish va mos bo‘lish jadvallarini yoddan bilish;

  
  

• sonli ifodalarda amallarni ketma-ket bajarish qoidalarini bilish;

  
  

• sonlarni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi shaklida yozish;

  
  

Bajara olishi zarur:

• 1 dan 1 000 000 gacha bo‘lgan sonlarni va nol sonini o‘qish, yozish va taqqoslash,

  
  

• sonni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi ko‘rinishida ifodalash;

  
  

• o‘rganilgan matematik atamalardan o‘rnida foydalanish;

  
  

• 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlar ustida amallarni og‘zaki bajarish;

  
  

• 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlar ustida amallarni bajarishga keltiriladigan ko‘p xonali sonlar ustida amallarni og‘zaki bajarish;

  
  

• 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlar ustida qoldiqli bo‘lishni bajarish;

  
  

• 100 gacha bo‘lgan sonlarni ustun shaklida yozma qo‘shish va ayirish;

  
  

• nol bilan tugaydigan songa ko‘paytirish va bo‘lish;

  
  

• 100 gacha bo‘lgan sonlarni ustun shaklida ikki va uch xonali songa yozma ko‘paytirish va bo‘lish;

  
  

• 2-3 amalli sonli (qavsli va qavssiz) ifodalarning qiymatini topish;

  
  

• bajarilgan hisoblashlar to‘g‘riligini tekshirish;

  
  

• sonli ifodalarda amallarni bajarish tartibiga ko‘ra qavs qatnashgan va qavs qatnashmagan sonli ifodalarning qiymatini topish;

  
  

• sodda tenglamalar: noma’lum qo‘shiluvchi, noma’lum ayriluvchi, noma’lum kamayuvchi, noma’lum ko‘paytuvchi, noma’lum bo‘linuvchi va noma’lum bo‘luvchini topishga doir tenglamalarni yechish;

  
  

• matnli (ikkitadan ko‘p bo‘lmagan amallarni bajarish bilan yechiladigan) masalalarni yechish;

  
  

• o‘rganilgan geometrik shakllarni tanish va ularni (chizg‘ich yordamida yoki qo‘lda) katakli qog‘ozga chizish;

  
  

• to‘g‘ri to‘rtburchak va kvadratning perimetrini hisoblash;

  
  

• kattaliklarni ularning son qiymatlariga ko‘ra taqqoslash va ularni turli o‘lchov birliklarida ifodalash;

  
  

• aralash o‘lchov birliklarida berilgan kattaliklarni qo‘shish va ayirish hamda ularni songa ko‘paytirish va bo‘lish;

  
  

• “…va…”, “... yoki...”, “agar… bo‘lsa, u holda … bo‘ladi” ko‘rinishidagi eng sodda mantiqiy ifodalarni to‘g‘ri tuza olish;