Matematika fanidan davlat ta’lim standarti

Fazoviy munosabatlar. Geometrik shakllar. Kattaliklar:

• Atrof-borliq tasviri bo‘lgan yangi geometrik shakllar;

  
  

• Uzunlik o‘lchovi birligi kilometr va uning belgilanishi;

  
  

• uzunlik o‘lchovi birliklari: kilometr, metr, detsimetr, santimetr va millimetrlar orasidagi munosabatlar;

  
  

• Massa o‘lchov birliklari: kilogramm, gramm, tonna va sentner, ularning belgilanishi hamda ular orasidagi munosabatlar;

  
  

• Vaqt o‘lchov birliklari: sutka, hafta, oy, yil va ular orasidagi munosabatlar;

  
  

• Yuz o‘lchovi birligi kvadrat detsimetr va uning belgilanishi;

  
  

• Paletka bilan ishlash;

  
  

• Shakllarning perimetrlari va yuzlarini o‘lchashlar, kataklarni sanash va paletka yordamida hisoblash usullari;

  
  

3-sinf o‘quvchisining matematik tayyorgarligiga qo‘yiladigan minimal talablar

3-sinf yakunida matematikani o‘rganish natijasida har bir o‘quvchi quyidagilarni

bilishi va tushunishi zarur:

• 1 dan 1 000 gacha bo‘lgan ketma-ket kelgan sonlar qatori;

  
  

• 1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni qo‘shish va ayirish;

  
  

• sonlarni bir xonali sonlarga ko‘paytirish va bo‘lish;

  
  

• sonli ifodalarda amallarni ketma-ket bajarish qoidalarini bilish;

  
  

• uzunlik o‘lchovi birligi kilometr va uning belgilanishi (km) haqida tasavvurga ega bo‘lish;

  
  

• uzunlik o‘lchovi birliklari orasidagi munosabatlar;

  
  

• yuz o‘lchovi birligi kvadrat detsimetr va uning belgilanish (kv. dm) haqida tasavvurga ega bo‘lish;

  
  

Bajara olishi zarur:

• 1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni o‘qish, yozish va taqqoslash,

  
  

• Sonni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi ko‘rinishida ifodalash;

  
  

• O‘rganilgan matematik atamalardan o‘rnida to‘g‘ri foydalanish;

  
  

• 100 gacha bo‘lgan sonlar ustida amallarni og‘zaki bajarish;

  
  

• 100 gacha bo‘lgan sonlar ustida qoldiqli bo‘lishni bajarish;

  
  

• 1 dan 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni yozma qo‘shish va ayirish va natijani tekshirish;

  
  

• 3 xonali sonlarni bir xonali songa yozma ko‘paytirish va bo‘lish va natijani tekshirish;

  
  

• 1 000 gacha bo‘lgan sonlarni bir xonali songa yozma bo‘lish va natijani tekshirish;

  
  

• Sonni ko‘paytmaga bo‘lish, yig‘indini songa ko‘paytirish va sonni yig‘indiga ko‘paytirish hamda yig‘indini songa bo‘lish usullarini bilish;

  
  

• Nol bilan hisoblashlarni bajarish;

  
  

• 2-3 amalli sonli (qavsli va qavssiz) ifodalarning qiymatini topish;

  
  

• Bajarilgan hisoblashlar to‘g‘riligini tekshirish;

  
  

• Matnli (ikkitadan ko‘p bo‘lmagan amallarni bajarish bilan yechiladigan) masalalarni yechish;

  
  

• O‘rganilgan geometrik shakllarni tanish va ularni (chizg‘ich yordamida yoki qo‘lda) katakli qog‘ozga chizish;

  
  

• Kattaliklarni ularning son qiymatlariga ko‘ra taqqoslash va ularni turli o‘lchov birliklarida ifodalash;

  
  

• 1–2 amalli masalalarni (shakllar bo‘yicha, reja bo‘yicha, ifoda tuzib) yechish.

  
  

Orttirilgan bilim va ko‘nikmalardan amaliy faoliyatda va kundalik turmushda (quyidagi holatlarda) foydalana olishi zarur:

• o‘rab turgan atrof muhitida mo‘ljal olish (manzilga yetib borish marshrutini rejalashtirish, harakatlanish yo‘lini tanlash va hokazo);

  
  

• narsalarning turli xususiyatlari: uzunligi, yuzi, massasi, sig‘imi bo‘yicha taqqoslash va tartibga solish:

  
  

• soat yordamida vaqtni aniqlash (soat va minutlarda);

  
  

• kundalik turmush vaziyatlari (xarid, o‘lchash, og‘irliklarni tortish va hokazo)ga oid masalalarni yechish;

  
  

• buyumlarning o‘lchamlarini ko‘z bilan “chamalab” baholash;

  
  

• o‘rganilgan geometrik shakllardan foydalanib mustaqil kichik konstruktorlik faoliyati elementlarini bajarish.