Matematikadan

1) 46— - x
25
:7 ^ = 6 ; 3) (3* + 8 ,8 ) : 6 § = l| ;
о / У
2) 4— : } 16
x + 3"
13
= — 5 4) 2 4 ,3 :(4 x -3 ,7 ) = l , 8 .
Narnuna: Tenglamani yeching:
\ о л i
2 8 - + x
3
3— = 13,5
9
Yechish: 2 8 - + x = 3— 13,5
3 9
2 8 * + х Ж : к - = 1Ѓ} 1 = 4 2 з A X bl
28—+ x = 42.
3
9 Я 2 1
x = 4 2 - 2 8 - = 4 1 - - 2 8 - = 1 3 -
3 3 3 3
Javob: x = 1 3—.
3
56
192. Eritilgan modda massasining jami eritma
massasiga nisbati eritmaning konsentratsiyasi
(o‘tkirligi) deyiladi. Agar 2 litr suvda 500 g
osh tuzi eritilgan bo‘lsa, eritmaning konsentratsiyasini
toping.
Proporsiya.
Proporsiyaning asosiy xossasi
193. Quyidagi nisbatlardan proporsiya tuzish mumkinmi?
1) 1,75:10,5 va 1—: 6 —;
8 4
2) 0,1:0,05 va 0,8:0,4;
3 ) 4 - : 3 - va 13,5:10,5;
2 2
4) 1 0 - : 0,66 va 0,055. 5 20
Javobingizni asoslang.
194. Nisbati: 1) 2— ga; 2) 0,75 ga; 3) — ga; 4) 1,3
4 7
ga teng bolgan ikkitadan proporsiya tuzing.
195. Tenglikdan foydalanib, mumkin bolgan barcha
proporsiyalarni tuzing:
1) 24 • 4 = 32 • 3; 4) 18 ■ 6 = 36 ■ 3;
57
2 ) 1 8 - 4 = 36-2; 5) 3—-2— = 1—-5— ;
7 11 7 11
3) 4 • 49 = 28 • 7; 6 ) 1,25 • 0,84=1,4 -0,75,:
196. 1) be = ad tenglikdan foydalanib, mumkin
bolgan barcha proporsiyalarni yozing.
2) Tengliklarni proporsiya ko‘rinishida yozing:
a) a - b = c2; d) ab = c;
b) 4a = b2; e) 2a = 3b.
197. Sonlar uchligiga shunday to‘rtinchi sonni
tanlangki, ulardan proporsiya tuzish mumkin
bolsin. Masalaning nechta yechimi bor?
1) 4, 5, 6 ; 2) 5, 7, 9; 3) 12, 16, 17; 4) 2 - , 3 - , 4.
Javobingizni asoslang. 3 7
198. 1) Agar proporsiyaning:
a) ikkala chetki hadi bir xil songa ko'paytirilsa;
b) ikkala o‘rta hadi bir xil songa ko‘paytirilsa;
d) ikkala chetki hadi bir xil songa bolinib,
o‘rta hadlari esa bir xil songa ko'paytirilsa,
proporsiya (ikki nisbatning tengligi) saqlanadimi?
Misollarda sinab ko‘ring.
2 ) a) chetki; b) o‘rta hadlari ko‘paytmasi a)
20 ga; b) 30 ga teng bolgan proporsiya tuzing.
Bunday proporsiyalardan nechta tuzish
mumkin? Javobingizni asoslang va xulosa
chiqaring.
199. Mashina 420 km masofani soatiga 60 km tezlik
bilan bosib oldi. Tezligi soatiga 80 km bolgan
58
mashina shu vaqt ichida necha kilometr yol
bosadi?
200. H ajmi 60 sm3 bolgan metallning massasi 468