Materiallar qarshiligi

Materiallar qarshiligi - inshootlar elementlari va mashinalar detallarining mustahkamligi va deformatsiyalanuvchanligi (ishlov berishga moyilligi) ni, ularni tayyorlashda foidalaniladigan materiallarning fizikmexanik xossalari va tuzilishiga xos xususiyatlarni oʻrganuvchi fan. Asosiy vazifasi — elementlar va detallarga statik va dinamik kuchlar (nagruzkalar) taʼsir etganda ularni mustahkamlik, bikrlik (qattiklik), us-tuvorlik va tebranishlarga hisoblash usullarini ishlab chiqish. Asosiy oʻrganish obʼyektlari — nazariy va amaliy usullarda tadqiq qilinadigan sterjen va plastinalar (elementlar va detallar sterjen hamda plastinalardan tayyorlanadi). Materiallar qarshiligining nazariy qismi nazariy mexanika qonunlariga, jismlarning qayishqoq deforma-siyalanishi (shaklining oʻzgarishi, ezilishi va boshqalar) nazariyasiga asoslanadi.

«Materiallar qarshiligi» hisoblarida qabul qilingan asosiy farazlar va cheklanishlar nimalardan iborat?Materiallar qarshiligi» usullarida bajarilayotgan hisoblarda ko’rilayotgan jismlarning barcha xususiyatlarini nazarda tutib bo’lmaydi.SHu maqsadlarda quyidagi asosiy umumiy farazlar nazarda tutiladi.1 - faraz. Jism materialining tuzilishi uzluksiz. Bunda jismning atom tuzilishi hisobga olinmaydi, material jism hajminbo’shliqlarsiz to’l-diradi deb qaraladi.2 - faraz. Jism materiali bir jinsli va izotrop, ya’ni jismning xususi-yatlari uning barcha nuqtalarida va yo’na-lishlarida bir xil.3 - faraz. Jismga tashqi kuch qo’yilgunga qadar uning tashkil qiluvchilari orasida o’zaro ta’sir kuchlari bo’lmaydi (zo’riqmaganlik).4 - faraz. Kuchlar ta’sirining mustaqillik qoidasi (printsipi). Bu farazga ko’ra kuchlar tizimining jismga ta’sirlarining umumiy natijasi har qaysi kuchning alohida - alohida ta’sirlari natijalarining yig’in-disiga teng.5-faraz. Sen-Venan qoidasi (printspi). Bu farazga ko’ra tashqi kuch-larning qo’yilish nuqtalaridan yetar-licha uzoqlikda joylashgan nuqtalardagi ichki kuchlarning xarakteri bu kuchlar-ning ta’sir usuliga bog’liq emas. Bu faraz-ga asoslanib, kichik yuzalardagi taqsimlangan kuchlarni, hisoblarni sod-dalashtirish maqsadlarida, to’plangan kuch bilan almashtirish mumkin.