Xususiy hosilalar.
f(x1,…, xm) funksiyaning xususiy hosilasini hisoblash uchun bizga ma’lum bo’lgan diff buyrug’idan foydalaniladi. Bunday holda bu buyruq quyidagicha ko’rinishga ega bo’ladi: diff(f,x1$n1,x2$n2,…, xm$nm), bu yerda x1,…, xm – differensiallash amalga oshiriladigan o’zgaruvchilar, $ belgidan keyin mos differensiallash tartibi ko’rsatilgan. Masalan, xususiy hosila quyidagicha yoziladi: diff(f,x,y).
Misol
1. funksiya uchun ni toping.
> f:=arctan(x/y): Diff(f,x)=simplify(diff(f,x));
> Diff(f,y)=simplify(diff(f,y));
2. funksiyaning 2-tartibli barcha xususiy hosilasini toping.
> restart; f:=(x-y)/(x+y):
> Diff(f,x$2)=simplify(diff(f,x$2));
> Diff(f,y$2)=simplify(diff(f,y$2));
> Diff(f,x,y)=diff(f,x,y);
Integrallash. Analitik va sonli integrallash.
f(x)dx aniqmas integralni hisoblashda 2 ta buyruq ishlatiladi:
1) to’g’ridan-to’g’ri ijro etish – int(f, x), bu yerda f – integral osti funksiyasi, x – integrallash o’zgaruvchisi;
2) ijro etish bekor qilingan – Int(f, x) – bu yerda parametrlar ham to’g’ridan-to’g’ri ijro etish – int buyrug’i kabi. Int buyrug’i ekranda integralni matematik formulasini analitik ko’rinishda beradi.
Aniq integralni hisoblashda int va Int buyruqlarda integrallash chegaralari ko’rsatiladi. Masalan,
> Int((1+cos(x))^2, x=0..Pi)= int((1+cos(x))^2, x=0..Pi);
Agar integralash buyrug’ida continuous: int(f, x, continuous) qo’shilsa, u holda Maple integralash oralig’ida integral osti funksiyasining mumkin bo’lgan ixtiyoriy uzilishlarini bekor qiladi. Bu cheklanmagan funksiyalardan xususiy bo’lmagan integrallarni hisoblash imkonini beradi. Agar int buyruq parametrida, masalan, x=0..+infinity ko’rsatilsa , u holda integrallashning cheksiz chegarali bilan xususiy bo’lmagan integrallar hisoblanadi.
Sonli integrallash evalf(int(f, x=x1..x2), e) buyrug’i orqali amalga oshiriladi, bu yerda e – hisoblash aniqligi (nuqtadan keyingi belgilar soni).
Do'stlaringiz bilan baham: |