Matn tashkil qiluvchi komponentlar

Delphi dasturlash tili kompanentalar palitrasi boʻlimi va ayrim kompanentlar xossalari
Reja:
Kirish
1. Standart komponentalar
2. Dasturlash til elementlari
3. Dialogs sahifasi
4. Xususiyatlarni e’lon qilish
5. Komponentli sinflarni e’lon qilish
6. Delphida test dasturlarini tuzish
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Mustaqil Resrublikamizda yuz berayotgan siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va madaniy o‘zgarishlar Oliy ta’lim tizimida ham o‘z aksini topmoqda. O‘zbekistonda uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimini yaratish, shu asosida ta’lim sifatini jahon andozalari darajasiga yetkazish ta’lim sistemasining eng dolzarb vazifasiga aylandi. Bu esa barcha mutaxassisliklar qatori Informatika va dasturlash bo‘yicha kadrlar tayyorlash sifatini oshirishni ham taqozo etadi. Bu maqsad vazifalar ushbu fan dasturi mazmunini ham belgilaydi. Algoritm konsepsiyasining vujudga kelishi bilan algebra, sonlar nazariyasi, geometriya va matematikaning boshqa sohalariga tegishli bir qator muammolarning echimli yoki echimli emasligini aniqlashtirish imkonini berdi.
“Dasturlash tillari” fani umumkasbiy fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 2 - 3-kurslarda o‘qitilishi maqsadga muvofiq. “Dasturlash tillari” fani “Informatika o’qitish metodikasi” ta’lim yo‘nalishida o‘qitiladi. Mazkur fan Algoritmlar fanining nazariy va uslubiy asosini tashkil qilib, o‘z rivojida aniq va tabiiy fanlar uchun zamin bo‘lib xizmat qiladi.
Kurs ishimning dolzarbligi:
Ushbu kurs ishi hozirgi kunda yoshlarga soda dasturlarni yechish, xodisalarni tuzish va foydalanish kabi vazifalarni o‘rganish dolzarb masalalardan biri xisoblanadi.
Kurs ishimning maqsadi:
Delphi dasturlash tili kompanentalar palitrasi boʻlimi va ayrim kompanentlar xossalari kengaytirishlarning ayrimlari (maslan, _classid) ni Delphi asosan ichki foydalanish uchun rezervlaydi. Boshqa kengaytirishlar(_int8,_int6 va h.k.) ochiq-oydin tushunarli bo‘lib turibdi, shuning uchun bu yerda ular ko‘rib chiqilmaydi. Quyida delphining eng axamiyatli kengaytirishlari ko‘rib chiqiladi. Ular asosan tarkibli sinflarga mansub bo‘lib, DELPHI Builder muxitida ishlab chiqilayotgan ilovalarda muttasil uchrab turadi. Komponentlar (tarkibiy qismlar) Komponentlar ko‘p o‘rinda, DELPHI standart sinflariga qaraganda, yuqoriroq darajadagi Inkapsulyatsiyalashga erishadilar. Buni tugmachaga ega bo‘lgan dialogni ishlab chiqish kabi oddiy misolda ko‘rib chiqamiz. Windows uchun namunaviy DELPHIdasturida tugmachani «sichqoncha» bilan bosish natijasida WM_LBUTTONDOWN xabarining generatsiyasi sodir bo‘ladi. Bu xabarni dastur yo switch operatorida, yoki chaqiriqlar jadvali (RESPONCE_TABLE) ning tegishli satrida «tutib olish»i, keyin esa ushbu xabarga javob protsedurasiga uzatishi kerak. DELPHI Builder o‘zlashtirilishi qiyin bo‘lgan bu kabi dasturlash o‘yinlariga chek qo‘ydi. Komponenta tugmachasi avvaldanoq unga OnClick voqeasi bilan bosishga javob beradigan qilib dasturlangan. Bu o‘rinda talab qilinayotgan narsa - tayyor metodni tanlab olish (yoki o‘zinikini yozish) xamda Ob’ektlar Inspektori yordamida berilgan voqea-xodisaga ishlov bergichga kiritish.
Kurs ishimning vazifasi:

• 
  Standart komponentalarni o’rganish
  
• 
  Dasturlash tili elementlari haqida ma’lumotlarga ega bo’lish
  
• 
  Dialogs sahifasi bilan tanishish
  
• 
  Xususiyatlarni e’lon qilish
  
• 
  Komponentli sinflarni e’lon qilishni o’rganish
  
• 
  Delphida dasturida test tuzish
  

Xulosa
Delphi integratsiyalashgan vizual dasturlash muhitida iqtisod va korxonalarni boshqarishda algoritmlash, dasturlash va vazifalarni hal qilish bo'yicha bilimlar chuqurlashtirildi va mustahkamlandi.
Inson turmush tarzining rivojlanishi yangi yangi kashfiyotlarning yartilishiga sabab bo`lmoqda. Inson yangilik yaratilish jarayonida har xil to`siqlarga duch keladi va shu to`siqlarni yengish jarayonida yangi ixtirolar vujudgal kelaveradi. Lekin hayot tajribalardan ma’lumki, ko`pinch yangi kashfiyot ma’lum bir muommoni hal qilish jarayonida yuzaga keladi. O’zbekiston mustaqillikka erishgandan so’ng uning oldida iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish uchun, madaniy va ma’naviy yangilanish uchun keng yo’llar ochildi. Mustaqillikning birinchi kunidan boshlab bozor iqtisodiyoti, ishlab chiqarish, zamonaviy texnalogiyani tadbiq etish va jahon iqtisodiy aloqalari tizimiga kirishning eng maqbul yo’llarini qidirish bilan bog’liq bo’lgan muammolarni mustaqil yechishga to’g’ri keladi.
Fan va texnika rivojlanib borayotgan ayni payitda ma’lum bir sohada ishni boshlash va uni boshqarishni axborot texnalogiyalarsiz, jumladan kompyuter texnalogiyalarsiz tasavvur qilib bo`lmaydi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki - masofaviy o`qitish bugungi kunda nafaqat o`quv maskanlari uchun zarur, balki bugungi kundagi globalizatsiyalash jarayonida katta-katta korxonalarga, muassasalarga o`zlariga mutaxassislar tayyorlashda,ularni qayta tayyorlashda, ularning bilim darajalarini va ko`nikmalarini yuqori darajada ushlab turishda muhim o`rin tutadi.