Matn Transkripsiya haqida umumiy ma’lumo

An’anadagi o‘zbek transkripsiyasi. Hozirgacha olib borilgan 
dialektologik tadqiqotlar rus grafikasi asosidagi transkripsiyada amalga 
oshirilgan. Ular qiyidagilar:  
a(a) – umumturkiy, orqa qator, quyi-keng, lablanmagan unlini ifoda 
qiladi. Singarmonizmni saqlagan o‘zbek shevalari uchun xarakterlidir. 
Masalan, qipchoq shevalarida: aнa, aтa, бaлa; 
ǝ(ǝ) – aksariyat turkiy tillarda qo‘llanadi va old qator, quyi-keng, 
lablanmagan unlini ifoda qiladi: ǝкǝ, ǝнǝ, йǝшǝ. Bu unli barcha o‘zbek 
shevalarida qo‘llanadi; 

ↄ(ↄ) – orqa qator, quyi-keng, qisman lablangan unlini ifoda 
qiladi. Shahar va shahar tipidagi shevalarda keng qo‘llanadi: ↄл, 
ↄш, бↄл; 
e(e) 
– old qator, o‘rta-keng, lablanmagan unlini ifoda qiladi, 
barcha o‘zbek shevalarida mavjud: eл, бeл, йeл, кeл; 
 
и(и) – old qator, yuqori-tor, lablanmagan unlini ifoda qiladi, 
cho‘ziqroq talaffuz qilinadi. Barcha o‘zbek shevalarida mavjud: 
иш, тил (Buxoro). бил (Farg‘ona). Ko‘pincha unga ikki nuqta 
ham qo‘yiladi; 
ы(ы) – orqa qator, yuqori-tor, lablanmagan unlini ifoda qiladi, 
cho‘ziqroq talaffuz qilinadi: қыз, қыйық. Bu unli singarmonizmli 

---

o‘zbek shevalarida talaffuzda bor. Bu harfdan soʻng shu unlining 
cho
‘ziqligini ta’kidlsh uchun odatda ikki nuqta qo‘yiladi;
ъ(ъ) – indifferent, shahar shevalarida tarixan и va ы 
unlilarining birlashishi (konvergensiyasi) natijasida hosil bo‘lgan 
tovushni ifoda qiladi, old qator, yuqori-tor, lablanmagan unli. 
Singarmonizml
i shevalarda и unlisining nisbatan qisqa talaffuz 
qilinadigan variatsiyasini bildiradi: