Mavzu № jamiyat sotsial strukturasi va stratifikatsion jarayonlar. Reja

Sotsial maqom – bu individning ijtimoiy ierarxiyada egallagan, muayyan huquqlar, majburiyatlar va yashash uslublarini keltirib chiqaradigan nisbiy darajasidir. Maqom individlarga va ular tug‘ilganda individning fazilatlaridan qat’iy nazar, shuningdek jins, yosh, oilaviy o‘zaro aloqalar, kelib chiqish belgilariga ko‘ra berilishi yoki raqobat kurashi jarayonida qo‘lga kiritilishi mumkin. So‘nggi zikr etilgan holat alohida shaxsiy fazilatlarni va insonning o‘z kuch-g‘ayratini talab qiladi. Bunday guruhlarning sotsial sinflardan farqi shundaki, ular iqtisodiy holatning o‘zigagina emas, balki hurmat-e’tibor va nufuzga ham asoslanadi. Muayyan maqom guruhi a’zolari asosan o‘z guruhi doirasida bir-biri bilan o‘zaro aloqa qiladi va yuqori yoki past maqomli odamlar bilan kamroq darajada o‘zaro aloqalarga kirishadi.

Sotsial stratifikatsiyani amalda kasb etadigan shakl-shamoyillardan qat’i nazar, uning mavjudligi universaldir. Sotsial stratifikatsiyaning to‘rt asosiy tizimi mavjud: qullik, kastalar, klanlarvasinflardan tashkil topadi.

5. 
   Qullik bu stratifikatsiyaning eng favqulotdagi shakli bo‘lib, u kishilarni boshqalar tomonidan iqtisodiy jinsiy ekspluatatsiya qilinishiga asoslanadi. Bu yopiq tizimdir, chunki unda kishilarni qul ko‘rinishidagi o‘z mulklari sifatida ko‘rishgan.
   

Qullik amerika jamiyatida tarixiy omadsizlik emas. Bu mamlakatda qullik asosan uchta sohada keng rivojlangan edi: qishloq ho‘jaligida, ichki qullik va jinsiy qullik. Yigirma birinchi asrnining dastlabki yigirma yillida norasmiy qullik shu darajada kuchayib ketdiki, AQSH Prezidenti bu holatni bartarf qilish uchun har yili mamlakatga murojaat qiladi. ⁴