Mavzu : Korparativ moliyaviy siyosat iqtisodiy samaradorligini baholash va uni oshirish yo’nalishlari. Reja

Korxonalar moliyaviy siyosati .

Yana shuni ham ta’kidlash lozimki, korxonalarning davlat bilan o‘zaro

moliyaviy bog‘liqlik mexanizmini samarali tashkil etish korporativ moliyav
siyosatda alohida e’tibor talab qiladigan masalalardan biri sanaladi.
Umuman umumdavlat moliyasining korporativ moliya bilan o‘zaro
bog‘liqligini quyidagilarda ko‘rish mumkin .
Investitsion, emission, dividend siyosatini tanlash . Mulkdorlar va menejerlar manfaatlari tengligini saqlash .
Fond bozoridagi xalqaro moliyaviy aloqalar va pozitsiyalarini qoʻllab - 
quvvatlash Biznes qiymatini maksimallashtirish yoʻllarini tanlash
«Tadbirkorlik» kapitalini yaratish.
Bunda tijorat banklari yoki moliyaviy sеktorning boshqa alohida bo’g’ini rеal sеktordagi aksiyadorlik jamiyati ustav kapitalida ma'lum ulushga egalik qiladi. O’z navbatida rеal sеktor aksiyadorlik jamiyati aksiyalariga egalik qilayotgan moliyaviy sеktordagi aksiyadorlik jamiyati, masalan tijorat banki ustav kapitalida ma'lum bir ulushga egalik qiladi. Rеal va moliyaviy sеktordagi aksiyadorlik jamiyatlari o’rtasida kapital almashinuvidan tashqari mazkur amaliyotda rеal sеktor suby'еkti moliyaviy sеktor suby'еktidan qarz mablag’lari jalb qilishi kuzatilsa, ikkinchi tomondan rеal sеktor suby'еktining moliyaviy rеsurslari moliyaviy sеktor, xususan tijorat banklari tomonidan boshqarib boriladi. Kеltirilayotgan jihatlar umumiy holda moliya-sanoat guruhlarini o’zida aks ettiradi. Shu nuqtai nazardan moliya-sanoat guruhlarini rivojlantirish muhim amallardan bo’lib xizmat qiladi.

3. 
   Korparitiv iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va iqtisodiy siyosat samaradorligini oshirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida
   

Iqtisodiyotni erkinlashtirish va rivojlantirish, ishbilarmonlik muhitini yaxshilash, iqtisodiyot tarmoqlarining raqobatbardoshligini oshirish bo‘yicha tub islohotlarni amalga oshirishga qaratilgan 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirish mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining barqaror, ijobiy o‘sishini ta’minlamoqda.
Respublikamizda makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash, valyuta bozorini erkinlashtirish, yuqori likvidli tovarlarni sotishning bozor usullarini joriy etish, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlantirish bo‘yicha amalga oshirilgan chora-tadbirlar aholining keng qatlamlarini tadbirkorlik faoliyatiga faol jalb qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratdi hamda iqtisodiy islohotlarni izchil davom ettirish uchun mustahkam zamin yaratdi.
Iqtisodiyot tarmoqlarida chuqur tarkibiy o‘zgartirishlarni amalga oshirish, tovarlar va xizmatlarning sifatli bozorini shakllantirgan holda raqobatbardosh bozor iqtisodiyotiga o‘tish jarayonini jadallashtirish, aholini ijtimoiy himoya qilish tizimini takomillashtirish va mustahkamlash, davlat aktivlarini boshqarishda bozor tamoyillarini joriy etish mamlakat iqtisodiy taraqqiyotining yangi bosqichida muhim ahamiyat kasb etadi.
Iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish va rivojlantirish, iqtisodiy salohiyatni kengaytirish bo‘yicha chora-tadbirlarni izchil amalga oshirish, tadbirkorlik subyektlari raqobatbardoshligi va faoliyati samaradorligini kuchaytirish asosida aholi turmush darajasini oshirish maqsadida, shuningdek, 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar strategiyasiga muvofiq:
1. Jahon banki va boshqa xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan 2019 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasida tarkibiy islohotlar asosiy yo‘nalishlarining “Yo‘l xaritasi” (keyingi o‘rinlarda — “Islohotlar yo‘l xaritasi”) 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin va unda quyidagi chora-tadbirlar nazarda tutilsin:
makroiqtisodiy barqarorlikni saqlab turish, samarali fiskal siyosatni yuritish, soliqqa tortish tizimi va soliq ma’muriyatchiligini tubdan isloh qilish;
asosiy resurslarni taqsimlashda bozor tamoyillarini keng joriy qilish asosida respublikaning raqobatbardosh bozor iqtisodiyotiga o‘tishi jarayonlarini tezlashtirish;
fuqarolarning ijtimoiy himoyasi va ularga davlat xizmatlarini ko‘rsatish tizimini mustahkamlash, aholining ijtimoiy ko‘makka muhtoj qatlamlarini himoya qilish hajmlari va turlarini ko‘paytirish;
davlat boshqaruvi tizimi samaradorligini yanada oshirish, xususiy sektorni rivojlantirish va tadbirkorlik subyektlarini qo‘llab-quvvatlash;
tabiiy boyliklardan foydalanish samaradorligini oshirish, atrof-muhit muhofazasini ta’minlash, suv resurslarini boshqarishni takomillashtirish, irrigatsiya va melioratsiya tizimlarini modernizatsiya qilish.
2. Quyidagilar:
2019 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasida tarkibiy islohotlar asosiy yo‘nalishlarining “Yo‘l xaritasi”ni amalga oshirishni ta’minlash bo‘yicha Iqtisodiy kengash (keyingi o‘rinlarda — Iqtisodiy kengash) 2-ilovaga muvofiq;
Iqtisodiy kengash huzurida “Islohotlar yo‘l xaritasi”dagi aniq chora-tadbirlarning eng muhim yo‘nalishlarini ekspertizadan o‘tkazuvchi, xorijiy mutaxassislardan iborat Xalqaro ekspertlar guruhi tashkil etilsin.
Iqtisodiy kengash (A. Aripov) O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi bilan kelishilgan holda bir hafta muddatda “Islohotlar yo‘l xaritasi”da nazarda tutilgan tarkibiy islohotlarning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha ekspert guruhlari tarkiblarini tasdiqlasin hamda ularni vazirlik va idoralarning mas’uliyatli, istiqbolli va yuksak kasbiy mahoratga ega yosh kadrlar bilan to‘ldirsin.
3. Quyidagilar Iqtisodiy kengashning asosiy vazifalari etib belgilansin:
ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishga to‘sqinlik qilayotgan muammolarni va xatarlarni tahlil qilish va aniqlash, tahlil natijalari asosida ijtimoiy-iqtisodiy sohalarda kelgusida amalga oshiriladigan yangilanishlar yuzasidan takliflar tayyorlash;
“Islohotlar yo‘l xaritasi”ning aniq yo‘nalishlari bo‘yicha strategiyalar, konsepsiyalar, dasturlar, “yo‘l xaritalari” va boshqa hujjatlarning belgilangan muddatlarda ishlab chiqilishini ta’minlash hamda kompleks masalalarni puxta o‘rgangan holda hal etib borish;
Iqtisodiy kengash huzuridagi Xalqaro ekspertlar guruhi, uning a’zolari va jalb qilingan mutaxassislar faoliyatini tashkil etish, “Islohotlar yo‘l xaritasi”da nazarda tutilgan eng muhim dasturlar va chora-tadbirlarni ekspertizadan o‘tkazishni ta’minlash;
“Islohotlar yo‘l xaritasi”ni ijro etish davomida ishlab chiqiladigan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini idoraviy ko‘lamda va keng jamoatchilik ishtirokida har tomonlama muhokama qilinishini ta’minlash;
mutasaddi vazirlik va idoralar faoliyatini muvofiqlashtirish, “Islohotlar yo‘l xaritasi”ning amalga oshirilishi ustidan tizimli monitoring olib borilishi va nazorat qilinishini tashkil etish, zarur hollarda belgilangan chora-tadbirlarning so‘zsiz bajarilishi uchun tezkor choralar ko‘rish;
xalqaro moliya institutlari, ekspertlar hamjamiyati va ommaviy axborot vositalari bilan samarali hamkorlik o‘rnatish, shu maqsadlarda seminarlar, davra suhbatlari va boshqa tadbirlarni tashkil etish.
4. Shunday tartib belgilansinki, unga ko‘ra:
mas’ul idora “Islohotlar yo‘l xaritasi”ga kiritilgan masalalar yuzasidan materiallar va normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini oldindan, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan Iqtisodiy kengash Kotibiyatiga (keyingi o‘rinlarda — Kotibiyat) taqdim etadi;
Kotibiyat Iqtisodiy kengash a’zolari va Xalqaro ekspertlar guruhi bilan birga materiallar va normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini o‘rganib chiqadi;
qayta ishlangan materiallar, normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari va jalb qilingan ekspertlar, shu jumladan Xalqaro ekspertlar guruhi a’zolarining xulosalari Iqtisodiy kengash yig‘ilishida muhokama qilinadi va tegishli qarorlar qabul qilinadi;
Iqtisodiy kengash “Islohotlar yo‘l xaritasi”ga kiritilgan masalalar bo‘yicha tegishli normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish, keng muhokama qilish, tasdiqlash va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyaga kiritishni ta’minlaydi.
5. Iqtisodiy kengash (A. Aripov) mas’ul idoralar bilan birgalikda quyidagi loyihalarning tayyorlanishi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasiga kiritilishini ta’minlasin:
a) Strategiyalar:
davlat ulushiga ega bo‘lgan korxonalarni isloh qilish bo‘yicha — 2019-yil 1-iyungacha;
milliy raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish (Raqamli O‘zbekiston-2030) bo‘yicha — 2019-yil 1-dekabrgacha;
ta’limni rivojlantirish bo‘yicha — 2020-yil 1-martgacha;
suv resurslarini boshqarish va irrigatsiya sektorini rivojlantirish bo‘yicha — 2020-yil 1-sentabrgacha;
b) Konsepsiyalar:
O‘zbekiston Respublikasini 2030-yilga qadar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo‘yicha — 2019-yil 1-aprelgacha;
qishloq xo‘jaligini rivojlantirish bo‘yicha — 2019-yil 1-oktabrgacha;
monetar siyosatni kuchaytirish va narxlar barqarorligini ta’minlash bo‘yicha — 2019-yil 1-oktabrgacha;
davlat pensiya tizimini isloh qilish bo‘yicha — 2020-yil 1-yanvargacha;
moliyaviy sektorni yanada rivojlantirish bo‘yicha — 2020-yil 1-iyungacha;
v) “Yo‘l xaritalari”:
investitsion muhitni yaxshilash bo‘yicha — 2019-yil 1-aprelgacha;
yerdan foydalanishda moslashuvchanlik va shaffoflikni oshirish bo‘yicha — 2019-yil 1-noyabrgacha;
atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha — 2020-yil 1-sentabrgacha.
6. Belgilab qo‘yilsinki, Xalqaro ekspertlar guruhi a’zolari va boshqa jalb etiladigan xorijiy mutaxassislar bilan shartnomalar tuzish va ular mehnatiga haq to‘lash, Iqtisodiy kengashning faoliyati bilan bog‘liq boshqa xarajatlar Iqtisodiy kengash kotibiyati taqdimnomasiga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi davlat budjeti hamda jalb qilingan grantlar, xalqaro moliya institutlari va donor mamlakatlarning texnik ko‘maklari mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
7. Iqtisodiy kengash kotibi — O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining birinchi o‘rinbosari A.Y. Xaydarovga quyidagilar uchun shaxsiy javobgarlik yuklansin:
“Islohotlar yo‘l xaritasi”da nazarda tutilgan tadbirlarning o‘z vaqtida va to‘liq amalga oshirilishini tizimli monitoring qilishni tashkillashtirish;
belgilangan tadbirlarning so‘zsiz bajarilishini ta’minlash maqsadida vazirlik va idoralarga ko‘maklashish;
Iqtisodiy kengash huzuridagi Xalqaro ekspertlar guruhi, uning a’zolari va jalb qilingan xorijiy ekspertlar faoliyatini samarali tashkil etish uchun zarur sharoitlarni yaratish; har 15 kunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyaga “Islohotlar yo‘l xaritasi”ni amalga oshirish bo‘yicha batafsil axborotni tegishli ilovalari bilan kiritib borish.
Mintaqaviy fond birjalariga chiqishda esa ularning talablarini puxta o’rganish va shu asosda aksiyalarni joylashtirish talab etiladi. Aks holda aksiyadorlik jamiyati faoliyati izdan chiqib kеtishi ham mumkin. Xalqaro rivojlangan fond birjalariga chiqish esa talablarning yuqoriligi sababli milliy aksiyadorlik jamiyatlariga ancha qimmatga tushishini ta'kidlashimiz lozim.
Shu o’rinda Markaziy Osiyo mintakasidagi davlatlar o’rtasida iqtisodiy intеgratsiyaga jiddiy e'tibor qaratilayotgan bir vaqtda aynan mintaqa uchun xizmat qiluvchi fond bozorini yaratish masalasiga ham e'tibor qaratilsa aksiyalar savdosi rivojlanishiga zamin bo’lib xizmat qilardi. 66 Xalqaro amaliyotda moliyaviy takliflar bo’yicha mutaxassislar va daromadlarni boshqarish (EM) o’rtasidagi dastlabki jamoatchilik takliflari atrofida yo’lga qo’yilishi moliyaviy munosabatlarni, moliyaviy institutlar o’rtasidagi munosabatlar yuqori cho’qqiga chiqqanligi aksiyalar muomalasini yangi pog’onaga qo’ydi .

2.