Mavzu : Mahsulot turlari bo’yicha tannarx tahlili. Reja. Kirish

Mehnat haqi xarajatlari mehnat qiymati va foydalanilgan mehnat

qiymati va foydalanilgan mehnat miqdorini hisobga olgan holda

aniqlanadi. Shunga bog’liq holda tahlil mobaynida ikkita omil ta’sirini

hisobga olish zarur:

mehnat haqi urtacha stavkasining uzgarishi; ishlangan vaqtning chetlanishi.

Mehnat haqi stavkasining urtacha uzgarishi ta’sirini aniqlash uchun mehnat haqining haqiqatdagi normativ stavkalar urtasidagi farqni haqiqatda ishlangan vaqtga (agar soatbay mehnat haqi bulsa) yoki ishlab chiqarilgan mahsulot soniga (agar mehnatga ishbay asosida haq tulash) kupaytiriladi. Uning formulasi:

_DMHCh_m.h.u.= (MH_ur.haq – MH_ur.nor).Vaqt ishlan_haq.

Bunda – DMHCh_m.h.u – mehnat haqi buyicha urtacha stavkaning uzgarishi natijasida mehnat haqini chetlanishi;

MH _{ur. haq} - mehnat haqi buyicha urtacha haqiqiy stavkasi;

MH _{ur. nor} – mehnat haqining urtacha normativ stavkasi;

Vaqt.ishlan _haq - haqiqatda ishlangan vaqt (norma-soatda) yoki ishlab chiqarilgan mahsulot soni.

Mehnat unumdorligining ta’siri, ya’ni mahsulot ishlab chiqarish uchun

ishlangan vaqtni uzgarishi haqiqatda ishlab chiqarilgan mahsulot uchun

ketgan haqiqiy (soatda) vaqt va normativ (soatda) vaqt orasidagi farqni

ish haqini normativ soatboy stavkasiga (urtacha) kupaytiriladi: